Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Aile Yükü ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAHAR ÇOLAK

Danışman: İlknur Kahriman

Özet:

Engelli çocuğa sahip olmak, çocuğun engeli ne olursa olsun bir takım zorlukları beraberinde getirmektedir. Engelli çocuğun, aile yaşamına getirdiği ek streslerle aile içi ilişkiler ve sosyal ilişkiler bozulmakta, ailenin ekonomik durumu olumsuz yönde etkilenmekte, ailenin yükü artmakta ve yaşam kalitesi olumsuz olarak etkilenmektedir. Bu araştırmanın amacı engelli çocuğa sahip ebeveynlerin aile yükü ve yaşam kalitelerini incelemektir. Bu araştırma Ekim 2017- Temmuz 2018 tarihleri arasında Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı ve il merkezinde bulunan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini 518 ebeveyn oluşturdu. Veriler ebeveynlerden yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Verilerin toplanmasında "Aile Yükü Değerlendirme Ölçeği", "DSÖ Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu" ve araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda oluşturulan "Bilgi Formu" kullanıldı. Araştırmada; ebeveynlerin aile yükü arttıkça yaşam kalitesinin azaldığı belirlendi. Annelerin %79.9'unda, babaların ise %36.2'sinde aile yükü olduğu tespit edildi. Ebeveynlerin; eğitim durumu, gelir durumu, çalışma durumu, akraba evliliği, çocuğun engel tipi, engelli çocuğun yaşı, engelli çocuğun özel eğitim alma süresi gibi değişkinlerin ebeveynlerin aile yükü ve yaşam kalitesini etkilediği ve ebeveynlerin %78.3'ünün engelli çocuğun bakımında sorun yaşadığı saptandı. Ayrıca engelli çocuğa sahip olduktan sonra ebeveynlerin %64.9'unun kendine yeterli zaman ayıramadığı, %39.8'inin akrabalarıyla, %42.9'unun arkadaşlarıyla, %41.1'inin komşuları ile daha az görüştüğü ve %80.7'sinin eş ilişkilerinin değişmediği belirlendi. Sonuç olarak engelli çocuğa sahip ebeveynlerin aile yüklerinin yüksek, yaşam kalitelerinin ise orta düzeyde olduğu saptandı. Bu doğrultuda engelli çocuğa sahip ebeveynlerin aile yükünün azaltılması ve yaşam kalitesinin arttırılmasına yönelik öneriler geliştirildi.