Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÖZKÖK M. (Yürütücü), KÖSE E., BAŞAR E., EROL S.
TÜBİTAK Projesi, Devam Ediyor
Türk Boğazlar Sistemi (TBS), dünyanın en yoğun boğaz sistemlerinden biri olup Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve İstanbul Boğazından oluşmaktadır. Bu yoğunluk TBS’ye gelen gemilerin sistem içerisindeki kalış sürelerini artırmakta ve sistem performansını olumsuz yönde etkilemektedir. Anılan trafik yoğunluğu, TBS içerisinde özellikle İstanbul Boğazı’nda gemi trafik ve düzenini ağırlıklı olarak etkilemekte, TBS içerisinde meydana gelen deniz kazaların artmasına neden olabilmektedir. Bu yoğunluğun gemi kazalarına olan etkisini azaltabilmek için İstanbul Boğazı’nda gemi trafiği, geliş-gidiş olarak çift yönlü değil tek yönlü olarak sağlanmaktadır. Geçişlerinin tek yönlü sağlanması hem İstanbul Boğazı’nın Karadeniz girişinde hem de Marmara Denizi girişinde Boğazlardan geçmek için bekleyen gemilerin birikmesine neden olabilmektedir. Bu itibarla Devletimiz TBS’ deki bu yoğunluğu azaltmak ve özellikle İstanbul Boğazındaki trafiği rahatlatmak adına Karadeniz’den gelen gemilerin doğrudan doğruya Marmara Denizi’ne/Karadeniz’e inebilmesini/çıkabilmesini sağlayabilmek için yaklaşık 45 km uzunluğunda, en dar yeri 275 m ve 20,75 metre derinliğinde olması planlanan Kanal İstanbul projesini gündeme getirmiştir. Bu projenin amacı; Kanal İstanbul Projesinin, Türk Boğazlar Sistemi’ndeki (TBS) gemi trafiğine ve gemilerin sistemde kalış sürelerine olan olası etkilerini tespit etmek ve konuyla ilgili verileri yorumlayıp birtakım önerilerde bulunmaktır. Dolayısıyla bu proje ile birlikte, Karadeniz ve Ege denizinden gelen gemilerin oransal olarak ne kadarlık bir kısmının Kanal İstanbul’a yönlendirilmesi gerektiği belirlenmiş ve her bir oransal yönlendirme için TBS’ deki ortalama/maksimum gemi sayısı ve gemilerin Türk Boğazlar sistemindeki ortalama/maksimum kalış süreleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada öncelikle Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile Marmara Denizinden oluşan TBS’ nin mevcut gemi trafik durumu bilgisayar ortamında simülasyon yazılımı kullanılarak gerçeğe çok yakın şekilde modellenmiştir. Böylece TBS’nin mevcut gemi trafik yoğunluğu ve gemilerin Türk Boğazlar sisteminde geçirdiği toplam süreler gerçek zamanlı olarak belirlenmiştir. Sonraki aşamada ise, Kanal İstanbul projesinin TBS simülasyon modeline entegrasyonu yapılarak yeni bir simülasyon modeli elde edilmiştir. Bu aşamada, İstanbul Boğazına gelen gemiler oransal olarak Kanal İstanbul’a yönlendirilerek 10 farklı senaryo oluşturulmuştur. Bu senaryolar sayesinde, Kanal İstanbul’u içine alan yeni TBS’nin trafik durumu ve gemi kalış süreleri ile TBS’de geçirilen süreyi iyileştirmek için gelen gemilerin kaçta kaçının Kanal İstanbul’a yönlendirilmesi gerektiği belirlenmiş ve en iyi performansı veren senaryonun 10 nolu senaryo olduğu belirlenmiştir.