Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2010 - 2011
Yeraltı yapısının belirlenmesi için, literatürde mevcut birçok, gravite ve birkaç yötem birlikte kullanılarak, birleşik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda yoğunluk değişken olarak alınmıştır ve homojen ortam formülleri ile heterojen ortam açıklanmaya çalışılmıştır. Heterojen bir ortamda yoğunluğu değişken olarak ifade edecek fonksiyonel bir bağıntı tanımı yapılamaz. Ancak fikir verme açısından bu tanımlar yapılabilmektedir. Bu çalışmada ise, yeraltının daha da bir doğrulukla belirlenebilmesine olanak tanıyan yeni bir yöntem tanıtılmıştır. Yöntem gereği bu çalışmada, formasyon yoğunlukları sabit olarak göz önüne alınmıştır. Ancak, sismik hız sınırları modellemede ekstra bir formasyon olarak inversiyon hesaplarına dahil edildiğinden, yoğunluklar her formasyon içinde sabit olmayıp, sanki değişen bir parametre olarak hesaplanmıştır. Yoğunlukların derinlikle değişimlerinin tespit edilebildiği değişik bir modelleme tarzıyla inversiyon hesapları yapılmıştır. Bunun için her formasyon içindeki sismik hız sınırları model geometride ekstra bir bozucu kütle olarak ele alınmış ve bu bozucu kütlenin tanımı değişik biçimlerde yapılmıştır.
Bu çalışmada üç farklı model kullanılmıştır. İlk iki model çalışması sonunda sismik hız sınırlarının ekstra bir kütle olarak alınmasıyla yoğunluğun derinlikle nasıl değiştiği saptanmıştır. Son çalışma, Adıyaman, Diyarbakır ve Gaziantep bölgesine ait sismik verilerin bir kısmının TPAO’dan alınmasıyla düşük hızlı yer altı modeli oluşturularak yapılmıştır. Düşük hız tabakalı yeraltı modeli çalışmasında, derindeki düşük yoğunluklu tabaka içerisinde mevcut olan daha da düşük yoğunluklu küçük tabaka belirlenmiştir. Çalışma alanındaki petrolün, muhtemelen bu düşük yoğunluklu tabakada olduğu düşünülmektedir. Bakir alanlarda yapılacak çalışmalar için bu yöntemin kullanımına ek olarak, sismik ve gravite datalarının yanı sıra çalışma, jeolojik çalışmalar ile desteklenmelidir.
Bu proje çalışması Karadeniz Teknik Üniversitesi, Bilimsel
Araştırma Projeleri (BAP-2) kapsamında yapılmıştır.
Ülke menfaatlerine yönelik olarak, data temini ve jeolojik bilgi desteği için
MTA ve TPAO gibi kurumlarla ortak projeler üretilmelidir. Çalışma alanlarında,
fazla para harcama, fazla insan gücü kullanımı ve zaman harcamanın önüne
geçilmeli ve kısa zamanda, düşük maliyet ile sonuca varılmalıdır.