Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sarı A. (Yürütücü), Mengen M. Y.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Yoğun
hava trafiği ile birlikte uçaklar ve kuşların çarpışma oranlarında büyük oranda
artışlar görülmektedir. Kuş zararlarına karşı tüm dünyada büyük miktarlarda
harcama yapılmakta ve son derece yoğun bir çaba sarf edilmektedir. Ancak
yıllardır yapılan masraflar ve yüzlerce personelin emeğine rağmen
havalimanlarında bu soruna karşı istenilen bir çözüm üretilememektedir. Bu
çalışmada Trabzon havalimanında kuşla mücadelede uygulanan yöntemlerin
etkinliğinin araştırılmasının yanında ülkemiz yırtıcılarından çakal türünün
birebir ölçülerinde olan maketi (replika), içerisinde çakal sesi yüklü 400-600
watt arası ses gücü olan taşınabilir hoparlör, içerisinde yırtıcı kuş sesleri
de bulunan, sonik programlanabilen saniyelik sürelerde 4 dönümlük bir alana ses
dalgaları yayan, kuşların kafasını karıştıran, korkutan veya yönlerini
değiştirmesini sağlayan çeşitli tehlike çağrıları ve yırtıcı sesleri yayarak
kuşları kovan BirdXPeller®PRO ve ultrasonik sinyal ve flaş ışığı
sayesinde 400 m2’lik bir alanda etkili olan Bird-K İmti 040 güneş
enerjili çok fonksiyonlu hayvan kovucu bir cihaz denenmiştir. Proje süresince
(13 Ağustos 2021 – 13 Kasım 2022) toplam 114 arazi çalışması yapılmıştır. Kullanılan
hayvan replikası ve ses sistemlerine karşı kuşların çok kısa sürelerde
alışkanlık kazandığı proje süresince yapılan tüm farklı denemelerde ortaya
konmuştur. Yapılan gözlemler sonucunda Trabzon Havalimanı’nda 44 familyaya ait
120 kuş türü tespit edilmiştir. Proje süresince yıl boyunca görülen yerli tür
sayısı ise 42’dir. Havacılık Güvenliği Risk Değerleri (ASRV) sınıflandırmasına
göre çalışma süresince Trabzon Havalimanı’nda gözlemlenen orta düzeyde tehdit
(3), yüksek tehdit (4) ve çok yüksek tehdit (5) düzeylerinde toplamda 44 kuş
türü vardır. Trabzon Havalimanı ve çevresinde proje süresince tespit edilen
türlerden 700 gram ve üzeri 28 adet kuş türü bulunmaktadır. Sadece ekonomik
kayıpları değil ilerde yaşanması muhtemel can kayıplarını en aza indirebilmek
için uçuş güvenliğini artırmak amacıyla, tüm havalimanlarında yaban hayatı
uzmanları ivedilikle görevlendirilmeli, biyolojik ve fiziksel mücadele
yöntemleri birlikte uygulanmalıdır.