Akademik Veri Yönetim Sistemi
CELEP EYÜPOĞLU F. (Yürütücü), DEĞİRMENCİOĞLU İ., SARI C.
TÜBİTAK Projesi, Devam Ediyor
Aminofenoltiyoetanol Çevreli Yeni Silisyum
Ftalosyaninlerin Farklı Meme Kanseri Hücre Hatlarındaki Fotodinamik Terapi
(PDT) Etkinliğinin Araştırılması
Kanser, kontrolsüz hücre büyümesi ve
metastatik özelliklerin kazanılması ile karakterize patolojik bir durumdur.
Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser olup dünya genelinde önemli bir
halk sağlığı sorunu oluşturmaktadır. Meme kanserinde tedaviye yönelik yeni
arayışlarda kanser hücrelerini seçici olarak öldürebilen yöntemler üzerinde
durulmaktadır. Bu yöntemler arasında en çok araştırılanlardan biri de
fotodinamik terapidir (PDT). Belirli dalga boylarında ışığın ve ışığa duyarlı
moleküllerin birlikte kullanıldığı PDT’de, reaktif oksijen türlerinin (ROS)
üretilmesiyle hücresel hasar meydana gelir ve hücre ölümü gerçekleşir. Bu
projede, aminofenoltiyoetanol çevreli yeni silisyum ftalosiyanin (SiPc)
moleküllerinin MCF-7 ve MDA-MB-231 meme kanseri hücre hatları ile MCF-10A
normal meme hücre hattındaki PDT etkinliği araştırılarak antiproliferatif,
antitümöral ve antimigratif özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu
kapsamda yürütülen hücre canlılığı ve hücre ölümü çalışmalarıyla SiPc
moleküllerinin kanser hücrelerinde doza bağlı sitotoksik etki gösterdiği ve
hücre ölümünü indüklediği gözlenmiştir. Bu moleküllerin PDT ile kullanılması
halinde hücrelerdeki mitokondriyal membran potansiyelini azalttığı, hücre içi
ROS oluşumuna neden olduğu ve farklı hücre ölüm süreçlerinde rol alan Poli ADP
Riboz Polimeraz 1 (PARP-1)’in kesilmiş formunu arttırdığı görülmüştür. Ayrıca,
kanser hücrelerinin uzun süreli kültürdeki koloni oluşturma özelliklerini
azalttığı ve yara iyileşmesi modeli kullanarak incelenen hücre hareketini
kısıtladığı belirlenmiştir. Transwell sistemler ile modellenen migrasyon ve
invazyon deneylerinde ise kanser hücre hatlarının migratif ve invaziv
kabiliyetlerini kısıtladığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak bu çalışma ile yeni
sentezlenmiş SiPc’lerin antitümöral özellikleri farklı yöntemler kullanılarak
belirlenmiş ve tedavide kullanılmak için ilaç adayı moleküller olabileceklerine
dair ilk veriler elde edilmiştir.
Anahtar
Kelimeler: Apoptoz, fotosensitizer ajanlar, meme
neoplazmaları, reaktif oksijen türleri, toksisite