Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çolak N., Uzun S.(Yürütücü), Konak M. E.
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2025 - 2026
Bu projede, ağır metal (Cd, Cu ve Zn) stresi koşullarında büyüyen kırmızı (siyanik) pancar çeşidinde (Beta vulgaris L. ‗Yakut‘) stres tolerans indeksi ile içsel betalain değişimli ilişkilendirilecek. Siyanik (kırmızı) pancar çeşidi betalainleri sayesinde abiyoik streslere karşı birçok tarım bitkisine kıyasla daha fazla tolerans gösterirler. Sanayi devrimi ile başlayan ağır metal kirliliği, nüfusun artması sonucu evsel atıklar, tarımda bilinçsiz gübreleme, metal madenciliği gibi çalışmalar sonucu artarak devam etmektedir. Toprakta biriken ağır metaller bitkiler tarafından hızlıca alınmaktadır. Dokularında ağır metal biriktiren bitkilerde görülen en yaygın etki reaktif oksijen türlerinin (ROT) artması sonucu büyüme ve üreme anormallikleridir. Ayrıca bitkilerin yenebilir kısımlarında ağır metal birikmesi ile de insanlarda zehirlenmeler ortaya çıkmaktadır. Topraktan ağır metallerin uzaklaştırılması günümüz şartlarında mümkün olmadığından, en akılcı çözüm bitkilerin kendilerinin ağır metal stresinden korunmalarına yardımcı olmak ve tarımın ağır metal tolerant bitki ekimi yönünde ilerlemesini sağlamaktır.
Bu amaçla önce kırmızı pancar bitkisi tohumları vermikulit ortamında Hoagland çözeltisiyle ağır metal (Cu, Cd ve Zn) eklenmiş/eklenmemiş bitki büyütme traylarında kontrollü büyütme koşullarında çimlendirilecek ve büyütülecektir. Çimlenme ve morfolojik parametreler, MDA içeriği, ağır metal içerikleri, H2O2 içeriği, bazı antioksidan enzim aktiviteleri ve betalain içeriği belirlenecek, tüm parametreler betalain içerikleri ile kıyaslanacaktır.
Çalışmalar sonucunda pancar fidelerinde içsel betalainlerin ağır metal toleransı ile ilişkisi hakkında önemli veriler elde edilecektir. Bulgular bu alanda yapılacak yeni proje ve çalışmalara altlık sağlayabilecek niteliktedir. Mevcut proje kapsamında iki adet lisans bitirme tezi (yürütücü ve araştırmacı) yapılması planlanmaktadır. Ayrıca lisans eğitimleri sonrası lisansüstü eğitim almayı düşünen proje yürütücüsü ve araştırmacısının laboratuvar çalışmalarında teorik ve teknik bilgi ve deneyim kazanmalarına katkı sağlayacaktır.