Oligo-Miyosen yaşlı Anadolu kömür alanlarına ait n-alkan, izotop ve palinoflora tanımlamasına dayalı paleoiklimsel ve paleovejetasyonel değerlendirmeler


Hoş Çebi F., Kara Gülbay R., Kayseri Özer M. S.

TÜBİTAK Projesi, 2025 - 2026

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Ocak 2025
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2026

Proje Özeti

Bu projede, Türkiye’de yer alan Oligo-Miyosen yaşlı Oltu (Erzurum), Yatağan-Milas (Muğla), Seyitömer (Kütahya), Himmetoğlu (Bolu) kömürlerinin n-alkan, izotop ve palinoflora tanımlamaları yapılacaktır. Bu tanımlamalar ile paleoiklimsel ve paleovejetasyonel değerlendirmeler yapılarak döneme ait paleoiklim koşulları ve değişiklikleri belirlenmesi ve dünyadaki aynı yaşlı kömürler ile karşılaştırılmalarının yapılması amaçlanmıştır.

Kara Gülbay vd. (2018) tarafından 114Y631 nolu TÜBİTAK projesi kapsamında arazi çalışmaları yapılmış, ölçülü stratigrafik kesitleri çıkarılmış, sistematik olarak örneklendirilmiş, GC ve izotop analiz sonuçları var olan Oligo-Miyosen yaşlı Oltu, Yatağan-Milas, Seyitömer ve Himmetoğlu sahalarına ait kömür örnekleri üzerinde polen örneği hazırlama işlemlerinin yapılması ve böylelikle palinoflora tanımlamalarının gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.

Geçmişe ait iklimsel değişiklikleri bilmek, geleceğe yönelik değişikliklere ait tahminlerde bulunmak için gereklidir. Turba ve kömürler, bataklık ortamlarında çökeldikleri ve oluştuğu dönemin iklim ve vejetasyon arşivlerini içerdikleri için paleoiklim koşullarının belirlenmesinde oldukça önemlidirler. Ülkemizde Oligo-Miyosen dönemine ait kömür oluşumları oldukça yaygındır. Bu kömürlerin detaylı olarak incelenmesi ile bu döneme ait paleovejetasyon özellikleri ve paleoiklim koşulları net bir şekilde belirlenebilir. Anadolu’nun farklı lokasyonlarında yer alan Oligo-Miyosen yaşlı kömür oluşumlarının çökelme dönemlerine ait iklimsel koşullar ve değişimler tek bir yöntemle değil, üç farklı yöntemin (GC, C izotop ve palinoloji) birlikte değerlendirilmesiyle belirlenecek olup bu durum çalışmadan elde edilecek sonuçların güvenirliliğini arttıracaktır.

Oligo-Miyosen yaşlı kömür oluşumlarının biriktiği turba bataklığının paleovejetasyon içeriği; n-alkan dağılımları, duraylı C izotop ve palinolojik verileri kullanılarak çökelme zamanına ait paleoiklim koşulları ve çökel sürecindeki iklim değişiklikleri belirlenecektir. Ayrıca aynı dönemde, farklı lokasyonlardaki bataklıklarda oluşan kömürlerin vejetasyon ve iklim koşulları karşılaştırılarak Oligo-Miyosen dönemi Anadolu iklim koşullarındaki bölgesel değişimler ve nedenleri tartışılacaktır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar Dünya üzerinde yer alan aynı yaşlı diğer kömürler üzerinde yapılmış paleoiklimsel çalışmalar ile korele edilerek Oligo-Miyosen dönemi iklimi değerlendirilecektir.