Centaurea verutum türünün toprak üstü kısımlarına ait ekstrelerin antioksidan özelliklerinin ve enzim inhibisyon değerlerinin belirlenmesi


Creative Commons License

Çolak N., Türkan N.(Yürütücü)

TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2024 - 2025

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Destek Programı: 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı
  • Başlama Tarihi: Mart 2024
  • Bitiş Tarihi: Mart 2025

Proje Özeti

Tarih öncesinden beri var olan şifalı bitkilerin kullanımı modern tıp
için yol gösterici olmuş, ilaç ve kemoterapötik ajanların
geliştirilmesine katkı sağlamıştır. Tedavi amaçlı keşiflerin yapılması
ile birlikte, bitkiler yeni ilaç kaynağı olarak eşsiz ve geniş bir kaynak
oluşturmuştur. Günümüzde gelişmekte olan ülkelerde nüfusun büyük
çoğunluğu geleneksel tıbba güvenmekte ve tedavisini yerel yapım
ilaçlar ile sürdürmektedir. Botanik çalışmaları sayesinde bitki
kaynaklı ilaçlar raflarda yerini alsa da geleneksel ve tarihsel
nedenlerden dolayı, bazı kültürler tedavilerinde yerel tıbbi bitkilerini
kullanmaya devam etmektedir. Tıbbi bitkiler zengin biyoaktif
bileşikleri sayesinde yüksek antioksidan kapasiteye ve birçok
hastalığın tedavisinde kullanılan enzim inhibitör aktivitelerine
sahiptirler. Bu nedenle hastalıkların tedavisinde daha etkili ilaçların
yapımı için bitki türlerinin ve kısımlarının biyoaktif bileşiklerinin
belirlenmesi önemlidir. Bu projede Centaurea verutum türünün
yaprak+gövde ve çiçek kısımlarına ait fenolik içeriği (TFM, TF, TMA
ve fenolik asit), antioksidan kapasite değerleri ve enzim inhibitör
aktiviteleri belirlenecektir.
Bu amaçla bitki örneği gövde+yaprak ve çiçek kısımlarına
ayrıldıktan sonra, kurutulup toz haline getirilecek. Örnekler n
hegzan, su, etil asetat ve metanol kullanılarak, biyoaktif bileşikler
fraksiyonlanacak. Fraksiyonların toplam fenolik, flavonoid ve
antosiyanin içerikleri, radikal süpürme (DPPH, ABTS ve ORAC) ve
indirgeme kapasite (FRAP, CUPRAC ve PMA) değerleri, enzim
(kolinesteraz, ?-amilaz, ?-glukozidaz ve tirozinaz) inhibitör
aktiviteleri spektrofotometrik olarak belirlenecektir. Ham
ekstraktların fenolik asit içerikleri HPLC-DAD kullanılarak
belirlenecektir.
Çalışmalar sonucunda daha önce içeriği belirlenmemiş türün
biyoaktif potansiyelleri hakkında ilk bulgular elde edilecektir. Mevcut
proje çok zengin bitki çeşitliliğine sahip olan Ülkemiz’in geleneksel
tıp, gıda ve farmasötik sektöründe ön plana çıkmasına katkı
sağlayacaktır. Projenin başarı ile sonuçlandırılması durumunda ulusal
ya da uluslararası düzeyde bir makale yayınlanacaktır. Çalışmaları
bizzat yürütecek olan lisans öğrencisi çalışma alanında deneysel ve
teorik olarak tecrübe kazanacaktır. Ayrıca yürütücü lisansüstü
eğitime tecrübeli ve eğitimli olarak başlayacak ve proje üretme
potansiyeli ve hevesi artacaktır.