Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akturan S. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024
Özgün değeri: Tıpta profesyonellik son yıllarda akreditasyon süreçlerinin de etkisiyle
tıp fakültelerinin eğitimlerinde öne
çıkmaya başlamıştır. Profesyonel tutum ve davranışların elde
edilmesinde profesyonel kimlik oluşumunun (PKO) sağlıklı gelişmesinin önemi son yıllarda
vurgulanmaktadır.PKO süreci; kişinin hem mesleki
hem de bireysel gelişimlerini içeren, öğrenenin meslek topluluklarının içine
dahil olmasıyla yürüyen bir sosyalleşme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu
nedenle, öğrencilerin bu süreçte profesyonellik eğitimlerinin rol model olan
eğiticilerle desteklenmesi ve gerekli rehberliğin sunulmasının önemi önemi
vurgulanmaktadır. Rol model, öğrencilerin profesyonellik hakkında farkındalığına
ve bilgi edinmesinin en önemli aktörlerden biridir. Özellikle klinik dönem tıp
eğitiminde rol model eğiticilerin rehberliğinde öğrenci hekimlik pratiğine
uygun davranış kalıpları oluşturulması hedeflenir. Öğrencilerin rol modelleri
ile etkileşimlerinde gözlemlerine ilişkin anlatılar öğrencilerin
keşfettiklerini/farkına vardıklarını takip etmelerine yardımcı olur ve bunları
hatırlamak için de anlamlı bir araç işlevi görür. Anlatıların öğrenmeye,
anlamaya ve hatırlamaya yardımcı olabilecek sosyal ipuçlarını dahil etme ve
bütünleştirme gibi bazı önemli rolleri de vardır. Anlatılar ve anlatı temelli
tıp kullanımı, profesyonellik eğitiminde ve PKO’da önemlidir. Anlatı tıbbı,
sağlık/hastalık süreçleri üzerinden kliniğin dili, sembolleri, tarihi ve
kültürel anlayışı ile öğrencilere hekimlik kimliklerini yapılandırma/inşa etme
süreçlerinin anlaşılmasında kaynaklık eder. Anlatılar profesyonelliğe ilişkin
yeterliklerin geliştirilmesini ve PKO sürecini de destekler.
Bu araştırmanın amacı öğrencilerin
rol modeli aldıkları eğiticiler üzerinden profesyonel kimlik oluşumuyla ilgili
süreçleri ortaya çıkarmaktır. Bu süreçler öğrencinin rol modeli aldıkları eğiticilerle kendi anlatıları, rol modeli
aldıkları eğiticilerin kendi profesyonel kimliklerinin oluşumlarına yönelik görüşmeler anlatıları, rol modeli
alınan eğiticilerin birlikte çalıştığı ekip üyeleri ve hastalarıyla görüşmeler anlatıları üzerinden
ortaya konulacaktır.
Yöntemi: Bu araştırma nitel
paradigma temelinde anlatı desenli olarak etkinlik teorisi üzerinden
tasarlanmıştır tasarlanmış olup,. Türkiye’nin her coğrafi bölgesinden en az bir
tıp fakültesinde gerçekleştirilecektir. Veri oluşturma yöntemi ve aracı
anlatısal yazım (AY) ve derinlemesine görüşmelerdir. Tıp eğitiminde klinik
dönemlerden (4., 5. ve 6. sınıflar) kolay ulaşılabilir örneklem yöntemiyle en az 3 öğrenciden (her tıp fakültesinden
toplam 9 öğrenci) anlatısal yazımları istenecektir. Ayrıca, tıp fakültelerinde klinik dönem öğrencileri arasından gönüllü olan
öğrencilerle derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Bununla birlikte,
öğrencilerin anlatılarında bahsettikleri rol modelleri (tıp eğiticileri) ile
derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Rol modellerin ekibinden en az bir iki
kişi ile (hemşire, sekreter, ameliyathane teknisyeni, sağlık memuru, vb.)
derinlemesine görüşülecektir. Rol modellerin hastaları (her rol model için 3
ila 3 hasta) ile derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Araştırmadan elde
edilen anlatısal yazımların ve görüşmelerin analizleri tamamlanıp sonuçlar elde edildikten
sonra, son olarak, projede elde
edilen sonuçlar üzerinden kültürümüze duyarlı bir kavramsal ve kuramsal çerçeve
geliştirmek amacıyla 2 günlük ‘Uzman Paneli’ düzenlenecektir.
Yönetimi: Belirlenen iş
paketleri kapsamında yapılacak işler ve görevler proje yürütücüsü ve diğer
6 araştırmacı tarafından yönetilecektir.
Yaygın etkisi: Bu projenin sonunda Türkiye’de profesyonel kimlik
oluşumuna ilişkin; kurumsal iklim, sosyal ilişkisellik, rol modeller,
sosyo-kültürel anlayışlar, inançlar, profesyonellik beklentileri ve örüntüler
gibi kültüre duyarlı ve çok boyutlu yeni bir kavramsal çerçeve
oluşturulacaktır. Oluşturulacak kavramsal çerçeve, mezuniyet öncesi tıp
eğitiminde rol alan tüm paydaşlar tarafından kullanılabilecektir. Ayrıca,
‘Tıpta ve Diğer Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Profesyonellik’ ve ‘Sağlık
Profesyonellerinin Eğitiminde Profesyonel Kimlik Oluşum Süreçlerini
Geliştirmede Anlatılar ve Anlatısal Yazımların Kullanımı’ iki önemli eğitim
modülü, araştırmanın sonucunda oluşturulacak kavramsal çerçeve ve model
bağlamında geliştirilecektir. Geliştirilecek kavramsal
ve teorik çerçeve doğrultusunda modüler eğitimlerin tasarlanacak, yazılımları
geliştirilecek ve ilgili paydaşlara pazarlanacaktır. Elde edilecek verilerden yararlanarak
tasarlanacak tıpta profesyonellik programlarının öğrenciler, toplum, sağlık
parametreleri ve kurumsal iklime etkilerine ilişkin projelerin oluşturulmasına
önemli bir katkısı olacağı öngörülmektedir. Projenin sonunda ortaya çıkacak
veriler doğrultusunda ‘Tıpta Profesyonel Kimlik Oluşumu’ eğitim programı
geliştirilecek ve tüm tıp fakültelerinin kullanımına sunulacaktır.