Research Information System
Köse İ. (Executive)
TUBITAK Project, 2021 - 2022
Misyonerler tarafından; Şam, Beyrut,
Yafa, Kudüs, Halep, Ayıntap gibi başlıca şehirlerde kurulan hastane, kolej,
lise benzeri kurumların bölgedeki milliyetçiliğin gelişimine etkisi bugüne
kadar kapsamlı bir şekilde incelenmemiştir. Oysa, bütün bu faaliyetler I. Dünya
Savaşı esnasında Arap Yarımadası’nın Osmanlı Devleti’nden kopuşunu
hızlandırmış, hatta kopuşun alt yapısını hazırlamıştır. Söz konusu ardışık
katastrofik olaylar dizisi yaklaşık 400 yıl (1517-1916) aynı bayrak altında
yaşayan Halklar ile Türk ulusu arasında etkileri halen hissedilen bir
güvensizlik oluşturmuştur. Bu ayrışma, Anadolu’nun İngiliz destekli Yunanlılar
tarafından işgalini kolaylaştırırken; Arap Yarımadası’nın
sömürgeleştirilmesinin önündeki engelleri kaldırmıştır. Diğer sorun Ortadoğu
halklarının ulus inşa sürecinin genelde başarısız olmasıdır. I. Dünya Savaşı
sonrasının sömürgeci politikaları savaş öncesi emperyalist faaliyetlerle
birleşerek ulus inşa sürecinin Yarımada geneline yayılıp, demokratik temelli
ulus devletlerin kurulmasına fırsat tanımamıştır. Bu başarısızlığın doğal
sonucu olarak Yarımada’daki mezhep savaşları bir kısır döngüye dönüşerek olası
ulusal barışa şans tanınmamıştır. Türkiye’nin hemen sınırlarının güneyinde
gerçekleşen mezhep savaşları, dikotomik temelli milliyetçilik telakkisi, anti
demokratik idareler; öncelikli olarak düzensiz göç krizini tetiklemekte, sınır
ötesinde oluşan güvenliksiz alanlar terör gruplarına ihtiyaç duydukları serbest
hareket alanını sağlamaktadır. Bütün bu birbiriyle doğrudan ya da dolaylı
bağlantılı sosyal sürecin derinlemesine incelenmesi öncelikle Türk Dış
Politikası’nın yapım sürecine önemli katkı sağlayabilecektir. ABD Mary
Washington Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nabil Al-Tikriti, 2007 yılında
Visiting Lecturer olarak Boğaziçi Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi dersi vermiş,
Osmanlı Devleti’nin son dönemi ve Ortadoğu ile ilgili önemli çalışmalar
yapmıştır. Danışman Hoca, Doç. Dr. Nabil Al-Tikriti’nin anadilinin Arapça
olması ortak çalışma için diğer bir avantajdır.