Erzurum/İspir İlçesinde Geleneksel Ev Mimarisi


Creative Commons License

Önal R. Ç.

XX. ULUSLARARASI ORTAÇAĞ TÜRK DÖNEMİ KAZILARI VE SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU, Sakarya, Türkiye, 2 - 05 Kasım 2016, cilt.2, ss.743-760

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 2
  • Basıldığı Şehir: Sakarya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.743-760
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

“Erzurum/spir İlçesinde Geleneksel Ev Mimarisi” konulu bu çalışmada araştırma kapsamına alınan evler, plan, mimari ve süsleme özellikleri açısından ele alınmıştır. Bu evlerin Türk Ev Mimarisi’ndeki yeri, farklı yerleşim yerlerinde bulunan fakat aynı özelliklere ve tipolojiye sahip örneklerle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sahasında, Doğu Anadolu Bölgesi’ne has tandırevi ve çevresinde gelişen tipolojiye uygun tek katlı evler tespit edildiği gibi, alt katında tandırevi ve üst katında yaşam alanları bulunan çok katlı evler de bulunmaktadır. Sadece tandırevi ve etrafındaki hizmet birimlerinden oluşan ve günümüze kadar ulaşan evler XVIII. yüzyıl sonunda yapılan evlerdir.

İspir geleneksel evlerinde ana unsur olan sofa ve sofa etrafında gelişen evler çoğunluktadır. Sofanın olup olmamasına ya da bulunduğu konuma göre sofasız, iç sofalı ve dış sofalı plan tipine ait evler ise bir, iki veya üç katlı olarak yapılmıştır. İçinde yaşayan ailelerin büyüklüğüne ve ekonomilerinin gücüne göre şekillenen bu çok katlı evler genel olarak XIX. yüzyıl ve XX. yüzyılın başlarına tarihlendirilen evlerdir. Bu evler, Geleneksel Türk Evi özelliklerinin yanı sıra bölgesel özellikler ile harmanlanarak mimariye kazandırılmıştır.

In this “Tradıtıonal House of Archıtechture in Erzurum İspir County”, themed study, research has covered by houses plan, architectural and decorative features. Results are written by comparing to houses which are in different settlement but have same features and typology. In research area both tandoor2 which is indigenous to Eastern Anatolia Region, suitable for typology developed its around one floor houses are determined and also houses which have tandoor on ground floor and living quarters on upstairs. Houses composed of only tandoor and service units are extant, built in eighteenth century.

Antreroom is the main factor of Traditional Turkish House in İspir and houses developed around antreroom are predominant. Whether there is antreroom or not, or without antreroom to its location, houses have interior antreroom and exterior antreroom plan are built as single floor, two storey or triplex. Multistorey houses shaping to family size and their economic potential, are generally built in nineteenth and beginning of twentieth century. These houses beside their Traditional Turkish House features by blending with regional features are brought to architecture.