Akademik Veri Yönetim Sistemi
Güncel Anesteziyoloji ve Ağrı Çalışmaları VI, Dilek ÖZCENGİZ, Editör, Akademisyen Kitabevi, Ankara, ss.91-108, 2022
GİRİŞ
Günümüzde, insanlar daha uzun yaşamakta ve nüfusun yaşlanma hızı artmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2050 yılına kadar, 60 yaş üzeri popülasyonun
dünya nüfusunun %22’sini oluşturacağı tahmin edilmektedir [1].
Yaşlı popülasyonda, bazı hastalıklar özellikle daha yaygın olarak izlenmektedir.
Bahsedilen küresel demografik değişim, osteoartrit, osteoporozla ilişkili
yaralanma, katarakt ve cerrahi tedavi gerektiren kanserlerle başvuran geriatrik
hasta sayısının artmasına neden olacaktır. Bu popülasyon ayrıca diyabet, kronik
obstrüktif akciğer hastalığı, uzun süreli antikoagülasyon gerektiren aritmiler
ve demans gibi ilişkili komorbiditeler açısından da dikkatli bir değerlendirme
süreci gerektirmektedir. Bu komorbid hastalıkların tedavisinde gerekli olan polifarmasi,
genel anestezi uygulamasında kullanılan ilaçlarla istenmeyen veya öngörülemeyen
etkileşimlere sahiptir (2).
Rejyonel anestezi, modern anestezi tekniğinde giderek artan bir öneme sahiptir
ve yaşlı popülasyonda ağrı yönetimi için önemli bir tekniktir. Rejyonel
anestezi, cerrahi bölgelerden beyne ağrılı duyu girdisini azaltmak için lokal
anestezik ajanların kullanımını ifade eder. Merkezi sinir sistemine iletilen nosiseptif
sinyal miktarını azaltarak, ameliyat sırasında ve sonrasında opiatlar veya
sistemik anestezikler gibi merkezi etkili ajanların kullanımını azaltır. Yaşlanmanın
fizyolojik süreci nedeniyle, yaşlılar bu merkezi ilaçların etkilerine özellikle
duyarlıdır. Ayrıca, kardiyopulmoner hastalıklar, karaciğer fonksiyon bozukluğu
ve yaşlanmayla birlikte sıklıkla görülen böbrek yetmezliği, bu popülasyonun
merkezi etkili ajanlara karşı duyarlılığını artırmaktadır (3).
Cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme (Enhanced Recovery After Surgery,
ERAS) protokolleri, cerrahinin vücut üzerindeki stresini azaltarak ve ameliyat
öncesi organ fonksiyon seviyelerini koruyarak erken iyileşmeyi kolaylaştırmak
için tasarlanmıştır. Bu protokollerde, özellikle opioid ajanlar yerine, opiat
olmayan ajanlarla kombine bir ‘multimodal analjezi’ uygulaması ve rejyonel
anestezi uygulamaları önerilmektedir (4). Perioperatif dönemde, yaşlılığın
organ sistemleri üzerindeki fizyolojik etkileri ve mevcut komorbid hastalıklar
göz önüne alındığında, geriatrik popülasyon için bu uygulamalar özel bir
öneme sahiptir.