HAYÂLÎ BEY’İN BİLİNMEYEN GAZELLERİ


Bahadır S. C.

TURKISH STUDIES, cilt.7, sa.4, ss.921-947, 2012 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 7 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2012
  • Dergi Adı: TURKISH STUDIES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.921-947
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Klasik Türk edebiyatının meşhur şairlerinden olan Hayâlî Bey, 
(1500?- 1557) 16. yüzyıl şiiri denildiğinde aklımıza ilk gelen 
şairlerdendir. Dönemindeki tezkirecilerden biri olan Kınalızâde Hasan 
Çelebi, Hayâlî’yi “Diyâr-ı Rûmun sultânü’ş-şu’arâsı” olarak 
tanıtmaktadır. Hayâlî Bey yazdığı şiirlerin yanı sıra dönemindeki diğer 
şairlere olan etkisi bakımından da önemli bir şahsiyettir. Çağdaşı olan 
Rahmî, Ulvî, Vahidî gibi şairler üzerinde tesiri büyüktür. Onun şiirlerine 
hemen her dönemde nazireler yazılmıştır. Hayâlî Bey’in bilinen tek eseri 
divanıdır. Buna rağmen Hayâlî Bey hayattayken bir divan tertip 
etmemiştir. Bu sebeple ona ait olan bazı şiirler o döneme ait şiir 
mecmûalarında ya da değişik divan nüshalarında bulunabilmektedir. 
Bu çalışmaya konu olan gazeller de yukarıda zikredildiği gibi farklı bir 
divan nüshası içinde yer almaktadır. Bu nüsha, Süleymaniye 
Kütüphanesi’nde bulunan ve Hayâlî Bey Divanı’nın da içinde 
bulunduğu bir divanlar mecmuasıdır. Bu nüshada yer alan gazellerin 
tamamı daha önce Ali Nihat Tarlan tarafından hazırlanan Hayâlî Bey 
Dîvânı’nda yer almaktadır. Yalnız çalışmaya konu olan yirmi dört gazel, 
yayımlanmış olan bu divanda yer almamaktadır. Hazırlanan bu 
çalışmada yer alan gazellerin Hayâlî mahlaslı başka şairlere ait olup 
olmadığı konusunda kaynaklar incelenmiş, bulunan şiirler, şairin diğer 
şiirleriyle karşılaştırılmış ve yapılan incelemeler neticesinde bu gazellerin 
Hayâlî Bey’e ait oldukları çeşitli kanıtlarla ortaya konulmaya 
çalışılmıştır. Hazırlanan çalışmanın amacı Hayâlî Bey’e ait olan ve 
yayımlanmamış bulunan yirmi dört gazeli edebiyat dünyasına 
tanıtmaktır. 
Hayâlî Bey is one of the most famous poet in the 16th century and 
when we talk about 16th century poem we mention him at the first 
place. One of the 16th century tazkirah writer Kınalızâde Hasan Çelebi, 
mention Hayâlî Bey as “sultan of the Anatolian poets”. Hayâlî Bey is 
important as a poet and his influence on the other poets of his century 
is very important too. He has great effect on Rahmî, Ulvî and Vahidî. In 
every century nazeerahs written to his poems. Hayâlî Bey’s only work is his “Divan”. Although this stuation Hayâlî Bey didn’t arrenge his Divan 
when he was alive. Because of this, some poems which belongs to him 
can be find in some different divan copy or in the poem mecmûas. The 
ghazals presents in this work are in a different hand writing divan. This 
divan is in Süleymaniye Library. This divan in a divans macmua. All of 
the ghazals in this divan is take place in the work of Ali Nihat Tarlan’s 
Hayâlî Bey Divan. Only twenty four ghazals are not in this divan. In this 
study ghazals are researched. Because this ghazals could belong to 
another poet appellation “Hayâlî”. Also this poems are compare with 
other poems of Hayâlî Bey. After these research we try to point out that, 
this ghazals are belong to Hayâlî Bey. This study includes twenty-four 
poems of Hayâlî Bey, doesn’t place in the “Hayâlî Bey Dîvân” which is 
publish by Ali Nihat Tarlan.