Vardiyalı ve Nöbet Sistemi Şeklindeki Çalışma Düzeninin Hemşireler Üzerine Etkisi


Yeşilçiçek Çalık K., Aktaş S., Kobya Bulut H., Anahar Özdaş E.

Archives of health science and research (Online), cilt.2, sa.1, ss.33-45, 2015 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2015
  • Dergi Adı: Archives of health science and research (Online)
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.33-45
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Bu araştırma, vardiyalı ve nöbet sistemi şeklindeki çalışma sisteminin hemşireler üzerine etkisinin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte planlanan çalışmanın evrenini Trabzon il merkezindeki dört kamu ve bir üniversite hastanesinde çalışan 1657 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi, %5 güvenirlikte tabakalı oranlı örnekleme tekniği kullanılarak seçilen ve araştırma anketini yanıtlamayı kabul eden 477 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Ocak-Haziran2014 tarihleri arasında ilgili hastanelerden yazılı izin ve hemşirelerden sözel onay alındıktan sonra yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Anket formunda yer alan sorular hemşirelerin demografik özellikleri ve çalışma saatlerinin fiziksel sağlıklarını, uyku, yemek düzeni gibi günlük yaşam aktivitelerini, sosyal ve aile yaşamlarını, psikolojik sağlıklarını ve güvenliklerini nasıl etkilediğine yönelik olarak kapalı ve açık uçlu soru formunda hazırlanmıştır. Verilerin analizinde sayı ve yüzdelik dağılımı ve ki-kare testi kullanılmıştır. Sonuçlar p<=0.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Hemşirelerin %56.2'si 30-39 yaş grubunda, %38.8'i 15 yıl ve üzeri çalışma deneyimine sahip, %47.1'i gece ve gündüz şeklinde ve servis hemşiresi olarak çalışmakta (%64.6), %35.2'inin ise bir sağlık sorunu vardır. Hemşirelerin %87.4'ü çalışma saatlerinin sosyal ve aile yaşamları üzerine, %87.2'si psikolojik sağlıkları üzerine, %95.2'si fiziksel sağlıkları üzerine ve %77.6'sı kendi güvenlikleri üzerine bir ya da birden fazla olumsuz etkisi olduğunu bildirmişlerdir. Sonuç: Vardiyalı ve nöbetli çalışmanın, hemşireler üzerinde fizyolojik, psikolojik sağlıkları, sosyal yaşamları ve kendi güvenlikleri üzerinde olumsuz etkileri olduğu saptanmıştır.
Objective: The purpose of this study is to investigate the opinions of nurses about their working systems and their state of being affected by these systems. Methods: The universe of this descriptive study consisted of 1657 nurses working in 4 state hospitals and a university hospital in Trabzon city center. Having been selected by using 5% proportional stratified sampling technique 477 nurses accepting to respond the research survey constituted the sample. After receiving written permission from the hospitals and verbal consent from the nurses, data were collected in January- June 2014 using face to face interview technique. The survey questions were prepared as closed and open ended questions including how nurses' demographic characteristics and working hours affect their physical health, daily activities such as sleeping and eating layouts, social and family life, psychological health and safety. The data evaluated consisted of numeric values, percentage distributions and Chi-square. Results were evaluated at a significance level of p < 0.05. Findings: 56.2 % of the nurses were 30-39 years old, 38.8 % had 15 years or more work experience, 47.1 % worked day and night, 64.6 % worked as ward nurses and 35.2% had a health problem. %87.4, 87.2%, 95.2%, 77.6 % of the nurses reported that working hours had one or more adverse effects on their social and family life, psychological, physical health and their own safety respectively. Conclusion: Shift work and rotating shift schedules were found to have adverse effects on nurses 'physiological, psychological health, social life and their own safety.