Orman Yangınlarının Uzaktan Algılama Teknikleri ve Karar Destek Sistemleri ile Analizi: 2021 Yılı Büyük Marmaris-Armutalan Yangını Örneği


Coşkuner K. A., Çil B., Bilgili E., Berber T.

IV. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Trabzon, Türkiye, 06 Aralık 2021 - 09 Ocak 2022

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Trabzon
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ülkemizde özellikle yaz aylarında kızılçam, karaçam ve maki vejetasyonun yer aldığı ormanlık alanlarda gerçekleşen yangınlar, ekosistemler üzerindeki bazı olumlu etkilerinin yanında, birçok olumsuz etki oluşturabilmektedir. Bu durum, 2021 yılının temmuz ve ağustos aylarında gerçekleşen ve yüksek sıcaklık, düşük bağıl nem ve yüksek rüzgâr hızların gerçekleştiği birçok yangında görülmüştür. Bu çalışmada, 29.07.2021 tarihinde Marmaris ilçesi Armutalan beldesinde başlayan orman yangını, uzaktan algılama teknikleri ve karar destek sistemleri yardımıyla analiz edilmiştir. Yangının günlük analizi, SUOMI-NPP ve NOAA-20 uydularının sağladığı 375m konumsal çözünürlüğe sahip Görünür Kızılötesi Görüntüleme Radyometre Sensörünün (VIIRS) sağladığı aktif yangın/sıcak nokta verileri ile gerçekleştirilmiştir. Yangının gerçekleştiği günlere ilişkin saatlik yangın indeks değerleri, Türkiye Orman Yangın Tehlike Oranları- Meteorolojik Yangın İndeksi Sisteminden elde edilmiş olup, yangın hattının zamansal ve konumsal değişimi, meteorolojik değerler ve indeksler ile karşılıklı olarak analiz edilmiştir. Yangın sonrası yanan alana ilişkin Normalleştirilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi (NDVI), Nem İndeks değişimi ve yangın etkilerinin değerlendirilmesi alana ilişkin 28.07.2021 ve 07.08.2021 tarihli Sentinel-2A uydu görüntüleri yardımıyla gerçekleştirilmiştir. VIIRS sensörünün algıladığı sıcak noktalar değerlendirildiğinde yangının 8 gün sürdüğü ve yanan alanın %60,7’inin ilk iki günde yandığı belirlenmiştir. Alana ilişkin yangın sonrası 07.08.2021 tarihli ve 10 metre konumsal çözünürlüklü Sentinel-2A uydusuna ait gerçek renk görüntüsünün (TCI) kontrollü sınıflandırılması ile elde edilen yanan alanın orman amenajman planı meşcere tipleri haritası çakıştırılmasıyla elde edilen sonuca göre; 6.559,94 ha verimli, 3.467,82 ha bozuk orman, 310,62 ha ziraat, 68,06 ha İskan ve 63,72 ha açıklık alan olmak üzere, toplamda 10.470,16 ha alan yangından etkilenmiştir. Gerçekleşen yangının %42,8’i tepe, %57’si ise örtü yangını şeklinde gerçekleşmiştir. Yangının gerçekleştiği günlerde, meteorolojik yangın indeksi yüksek olarak hesaplanmıştır. 29.07-05.08.2021 tarihleri arasında Marmaris ilçesi için hava sıcaklığı 45,3°C’ye ulaşırken, bağıl nem %6’lara kadar düşmüştür. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, büyük orman yangınlarının analiz ve değerlendirilme çalışmalarına önemli katkılar sağlayacak niteliktedir.