Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, cilt.12, sa.3, ss.1128-1158, 2023 (Hakemli Dergi)
Birçok dilsel birimin büyük bir uyumla inşa ettiği iletişim temelli bir yapı olarak tanımlanan metnin anlamsal bir bütün olarak belirmesinde esas, birbirlerini tamamlayan iki temel ölçüt bağlaşıklık ve tutarlılıktır. Bağlaşıklık, metin düzeyinde daha çok cümleler arasında dil bilgisel ve anlamsal ilişkiler ağı iken tutarlılık, metni saran anlam ve mantığa dayalı ilişkiler ağının adıdır. Bu çalışmada kronolojik zaman anlayışının dışında, anlatımın bilinç akışı ve geriye dönüşlerle kesildiği modern bir hikâyede bağlaşıklık ve tutarlılık ölçütlerinin ne şekilde gerçekleştiğini göstermek amaçlanmıştır. Yusuf Atılgan’ın Tutku adlı hikâyesinde bağlaşıklık ögeleri belirlenip örneklendirilmiş, tutarlılık görünümleri tespit edilmiştir. Metinde kullanılan anlatım tekniği, bazı cümleler arasında bağlaşıklık ilişkilerinin kurulmasını zorlaştırsa da metni inşa eden diğer bir ölçütün tesis ettiği anlam ve mantık düzeni, yapının bir bütün olarak algılanmasını sağlamıştır. Bağlaşıklık ve tutarlılık metnin bütünlüğünün tesisinde belirleyici, birbirlerini tamamlayan iki metinsellik ölçütüdür. İncelenen metinde bu sav doğrulanmış; kişi, zaman, görünüş, kip ekleri; eksilti, kişi adılı gibi bağlaşıklık unsurlarının metnin tutarlılığının teşekkülündeki belirleyici etkisi gösterilmiştir.