Rusya-Ukrayna Savaşı: Türk Çokuluslu Şirketler İçin Fırsat ve Tehditler

2. Uluslararası Hitit Güvenlik Çalışmaları Kongresi, Çorum, Türkiye, 9 - 11 Aralık 2022, Çorum, Türkiye, 9 - 11 Aralık 2022, ss.35

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Çorum
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.35
Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Rusya ve Ukrayna, Türk çokuluslu şirketlerin hem sıfırdan yatırımlar hem de birleşme ve satınalmalar şeklinde yatırım yaptığı iki önemli sınır ötesi pazardır. Bu açıdan, 2022 yılının başında Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş her iki ülkeye de komşu olan Türkiye merkezli çokuluslu şirketleri farklı yönde etkilemiştir. İlk olarak, Türk şirketler Rusya pazarından çekilen ya da ülkedeki ekonomik faaliyetlerini askıya alan batılı şirketlerden doğan boşluğu fırsata çevirme avantajına sahip olmuştur. Bu noktada şirketlerin ülkeden ayrılan küresel markaları satın alma, daha önce askıya aldığı faaliyetlerine yeniden başlama ya da Rus pazarına sıfırdan girme gibi kararlar aldığı görülebilmektedir. Araştırma kapsamında Rus dayanıklı tüketim malları üzerine yapılan inceleme bu tespiti doğrular niteliktedir. Nitekim savaş öncesinde Rusya pazarında faaliyet gösteren ilk beş şirket arasında yer almayan Türk şirketlerin savaş sonrasında pazarı paylaşan en büyükler arasında yer aldığı gözlemlenmektedir. İki ülke yöneticileri arasında gündem konusu olan Mir Kart, TL-ruble ticareti, doğalgaz merkezi (hub) kurulması gibi başlıkların bu avantajları pekiştirebileceği, Türk şirketlerin Rusya’yı yatırım merkezi görme potansiyelini artırabileceği düşünülmektedir.

Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan gelişmelerin Türk şirketlere yansımaları Ukrayna açısından ele alındığında sonuçlar farklılaşmaktadır. Türkiye, Rusya’ya Birleşmiş Milletlerin uyguladığı yaptırımlar dışında herhangi bir yaptırım uygulamayan az sayıda Avrupa ülkesinden bir tanesidir. Bu durum, iki ülke arasında diyalog kurulabilmesi için zemin hazırlarken bir yandan da Ukrayna’nın Türkiye’den yaptırım beklentisinin doğmasına neden olmaktadır. Türkiye’nin bu konuda izlediği denge politikasına karşılık ise Ukrayna’nın Türk şirket yöneticilerine ve Türk bankalarına karşı yaptırım uygulama kararı aldığı görülmektedir. Ukrayna Devletinin resmi uzantısını taşıyan bir web sitesinde ilan edilen yaptırım listesinde Türk şirketlerin ve iş insanlarının yer alıyor olması, Türk çokuluslu şirketlerin bu meselede ne kadar dikkatli hareket etmek zorunda olduklarını ve sürecin olumlu ya da olumsuz etkisinde kaldıklarını göstermektedir. Araştırma kapsamında ele alınan sonuçlar Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan, belki diğer ülkeler arasında da yaşanma potansiyeli olan savaş olgusunun ülkelerin ve dolaylı olarak işletmelerin birbirine bu denli bağımlı hale geldiği günümüz konjonktüründe çokuluslu şirketleri yakından ilgilendirdiğini ve etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu anlamda uluslararası ilişkiler ve uluslararası işletmecilik alanlarında yapılacak multidisipliner çalışmaların her iki alana da katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Rusya, Ukrayna, Savaş, Çokuluslu şirket, Yatırım.