Akademik Veri Yönetim Sistemi
HİTİT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ, sa.12, ss.152-172, 2014 (Hakemli Dergi)
İlk bakışta anlamsız, anlaşılmaz, boş ve saçma gibi görünen şathiyelerin kendine özgü bir dili ve anlam dünyası vardır. Bu dilin çözülmesi ve onların anlam dünyasına nüfuz edilebilmesi için şathiyelerle ilgili terminolojinin bilinmesi gerekir. Bu terminoloji bilindikten sonra şathiyelerin arka planında yatan tasavvuf dünyasının sırları anlaşılmaya başlar. 16. yüzyılda yaşayan İdrîs-i Muhtefî'nin "İşbu deme irince üç kez doğdum aneden" mısraıyla başlayan şiiri de görünüşte anlaşılmaz bir dile sahip şathiye örneğidir. İdrîs-i Muhtefî'nin bu şiiri, Alî Şermî Nakşibendî olarak bilinen bir kişi tarafından şerh edilmiştir. Alî Şermî Efendi, İdrîs-i Muhtefî'nin şathiyesini tamamen tasavvufi ıstılahlarla izah etmiştir. Bu çalışmada, öncelikle şathiyenin sahibi İdrîs-i Muhtefî ile şârihi Alî Şermî Efendi hakkında kısa bilgi verilecek, eserin nüshalarının tanıtımı yapılacak, eserin muhtevası sadeleştirilecek ve akabinde şerhin iki nüshasının karşılaştırmalı metnine yer verilecektir.
Seeming meaningless, incomprehensible, empty and absurd at first glance; shathıyya have their own language and semantic world. To resolve this language and semantic world, its necessary to know the terminology about shathıyya. By learning such terminology one begins to understand the secrets of sufism behind shathıyya. Idris-i Muhtefi's poem - who lived in 16th century- beginning with the verse as "since present I have been born three times from my mother" is an example of shathıyya that seems incomprehensible at first glance. This poem of İdrîs-i Muhtefî was expounded by a person known as Alî Şermî Nakşibendî. He has expounded this shathıyya of İdrîs-i Muhtefî within terms of sufism. In this work, firstly İdrîs-i Muhtefî and Alî Şermî Efendi will be presented, the copies of the shathıyya will be introduced, the content of the shathıyya will be simplified and a comparative text of its two copies will be included.