4th Engineers of Future International Student Symposium, Zonguldak, Türkiye, 7 - 08 Mayıs 2020, ss.1
Deniz
seviyesi ölçüleri jeodezik çalışmalarda önemli bir yer tutmaktadır. Ortalama
deniz seviyesi, uzun yıllar boyunca yükseklik belirlemede değişmeyen düşey
datum olarak kullanılmıştır. Ulusal olarak ortalama deniz seviyesi ülke
kıyılarına kurulan mareograf istasyonları ile ölçülmektedir. Bu istasyonlarda
ölçülen ortalama deniz seviyesi verileri; meteorolojik etkiler, iklimsel
değişmeler, düşey yer kabuğu hareketleri vb. nedenlerden dolayı sürekli bir değişim
göstermektedir. Global deniz seviyesinin geçen yüzyılda 10-20 cm civarında yükseldiği
görülmüştür. Deniz seviyesi değişimlerinde bazı meteorolojik parametrelerin
periyodik etkileri olduğu bilinmektedir. Gerek deniz seviyesi değişimlerini
izlemek gerekse bu değişimler üzerindeki çeşitli periyodik etkilerini
değerlendirmek, uzun dönemlere ait zaman serileri analizleriyle
yapılabilmektedir. Bu değişimleri ancak uzun süreli ölçülmüş ortalama deniz
seviyesi verileri kullanarak gözlemlemek mümkündür. Bu çalışmada, Harita Genel
Müdürlüğü bünyesindeki Türkiye Ulusal Deniz Seviyesi İzleme Sistemi
(TUDES)’den temin edilen Ege Bölgesindeki Menteş ve Bodrum mareograf
istasyonlarında 1999-2017 yılları arasındaki aylık deniz seviyesi değişimleri
ile farklı meteorolojik parametreler arasında zaman serileri oluşturulmuştur.
Her iki istasyonda deniz seviyesi değişimleri ile meteorolojik parametreler
arasındaki ilişkiler Pearson ve Kendall korelasyon analizleri ile
değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmalarda, Pearson korelasyon analizinde
Menteş istasyonu için deniz seviyesi ile; hava sıcaklığı: 0.38, Hava basıncı:
-0.39, Rüzgar hızı: -0.1 korelasyon katsayıları bulunmuştur. Bodrum istasyonu
için deniz seviyesi ile; hava sıcaklığı: 0.42, rüzgar hızı: -0.13, rüzgar
yönü: -0.02, hava nemi:-0.02 korelasyon katsayıları bulunmuştur. Kendall
korelasyon analizinde ise Menteş istasyonu için deniz seviyesi ile; hava
sıcaklığı: 0.32, rüzgar hızı: -0.07, hava basıncı: -0.26 korelasyon
katsayıları bulunmuştur. Bodrum istasyonu için deniz seviyesi ile ; hava
sıcaklığı 0.31 , rüzgar hızı: -0.15, rüzgar yönü: 0, hava nemi;-0.04
korelasyon katsayıları bulunmuştur. Bu verilere göre en yüksek korelasyon
ilişkisinin deniz seviyesi ile hava sıcaklığı parametrelerinin olduğu gözlemlenmiştir.
Çalışma kapsamında bütün analizler MATLAB ve MATLAB’ın açık kaynak kodlu
versiyonu OCTAVE ortamında yazılan kodlarla yapılmıştır. |