Türkiye ile komşuluk ilişkileri ve tarihsel bağları itibariyle önemli bir aktör olan Bulgaristan’ın komünizmin çöküşünden sonra demokrasiye ve piyasa ekonomisine geçişi sorunsuz olmamış, birçok farklı çalışmaya da 2000 sonrasında yoğun bir şekilde konu olmuştur. Çalışmanın bu bölümünde tarihsel geçmişi ve Karadeniz’deki konumundan yola çıkılarak 2020 yılı gelişmeleri itibariyle Bulgaristan mercek altına alınacaktır. Bu açıdan Bulgaristan ile ilgili derin ve analitik bir analiz farklı bir çalışmanın konusudur. Fakat 2020 yılı ve sonrası yaşanacak gelişmelere ışık tutması açısından bazı hususların da vurgulanması bu bölümün çerçevesindedir.

Bulgaristan’ın 1990 sonrasında Batı ittifaklarına entegrasyon hedefi, Mart 2004’te NATO’ya katılan yedi ülke arasına girişiyle tescillenmiş ve Aralık 2002’de Avrupa Birliği (AB), “üyelik kriterlerine uymada daha fazla ilerlemeye bağlı olarak” Bulgaristan’ı 2007 yılında tam üye olarak kabul edeceğini açıklamıştır. Bulgaristan’ın bu kurumlara katılımı, ülke tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Batı merkezli dinamizm ve yön ülkenin başta Türkiye olmak üzere Karadeniz özelindeki politikalarını da şekillendirmiştir. AB ve NATO, Bulgaristan’ın bir parçası olmak istediği Batı yaşam standartlarını temsil etmektedir. Ülkenin tıpkı Türkiye gibi Avrupa ile Asya arasındaki kavşakta durması ve göç gibi gelişmelerle kritik konumu Bulgaristan’ın Avrupa ve Karadeniz politikalarında elini güçlendirmektedir. Ülkenin siyasi, ekonomik ve sosyal dönüşümü ile ilgili konuları içeren Avrupa bütünleşmesi arzusu, sahip olduğu konum ile daha dinamik bir seyir sunmaktadır.

Bulgaristan, 1989 sonrası dönemde tarihi değişimler yaşamıştır ancak bu süreçte Bulgar halkı benzeri görülmemiş zorluklar da yaşamıştır. Siyasi ve ekonomik dönüşüm çok yavaş gerçekleşirken ve birbirini izleyen hükümetler sürdürülebilir sosyal, siyasi ve ekonomik dönüşüm ve kalkınma için olumlu koşulları yaratmada nispeten başarısız olmuşlardır. Ülkenin özellikle Karadeniz’e olan ilgisi de inişli çıkışlı gelişmelerle hep geri planda kalmıştır.

Küresel gelişmeler düşünüldüğünde Bulgaristan için de 2020 yılı hem politik hem de ülkenin diğer dinamikleri açısından son derece gergin ve karmaşık geçmiştir. Eski kurumsal gelenekler de düşünüldüğünde birçok siyasi skandal, meclis içi mücadeleler, kurumlar arası anlaşmazlıklar ve sivil protestolar son dönemde ülkenin gündemini sık sık meşgul etmiştir. Bütün bu alışılmış gelişmelere, son derece ciddi bir sağlık fırtınasına dönüşen Covid-19 salgını da eklenince, sosyal ve ekonomik kriz kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu durum da siyasi gerilimlere ve vatandaşların devlet kurumlarına ve genel olarak demokratik siyasi sürece zaten az olan güvenlerinin neredeyse tamamen çökmesine yol açmıştır.

Bu bölüm dahilinde Bulgaristan’daki son gelişmeler kendi dinamikleri içerisinde analiz edilecektir ve 2021 yılı için bir projeksiyon sunulacaktır. Bu analiz iç politika, ekonomi ve Karadeniz eksenindeki diğer ülkelerle olan ilişkiler açısından da son dönemdeki gelişmelere dair genel verilerledesteklenecektir. Bölüm Bulgaristan ile ilgili genel bilgilerin 2020 yılı içerisinde yorumlanmasının ardından yıl içindeki verilerin tartışılmasıyla devam edecek, 2020 yılı geride bırakılırken politik alana ilişkin seyir sonrası 2021 yılına ilişkin beklentiler ile sonuçlandırılacaktır.