Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Güvenliğe Giriş, Eminoğlu A.,Ülgül M., Editör, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss.127-161, 2021
Küreselleşme, değişen koşulları birçok kavram açısından çok boyutlu hale getirdi. Bu kavramlar arasında uluslararası politikanın temel odaklarından birisi olan enerji de nasibini almıştır. Bir kavramdan daha çok bir alanın tekrar düşünülmesini sağlayan gelişmeler enerji güvenliği konseptinin ya da başlı başına çalışma aritmetiğinin tarihini yeniden yazdırmaya başladı. Enerji güvenliği kavramı da bu yeni yazım içerisinde yeni güvenlik tehditlerinin değişimi de düşünüldüğünde devletlerin dış politikalarında ayrı bir önem kazanmıştır.
Enerji güvenliğinin değişimindeki vurgu küresel ve bölgesel anlamda çıkar çatışmalarının devreye girmesiyle karmaşık bir hal almasıdır. Küresel güçler söz konusu olduğunda, ülkelerin enerjiyi ekonomik ve çevresel olarak sağlam bir şekilde, büyüyen ekonomiye cevap verebilecek, savunma ihtiyaçlarını destekleyecek miktarlarla hesaplar yapılmaktadır. Bu karmaşıklık, ekonomik büyümenin taleplerini karşılamak için enerji arzı ve dağıtım altyapısının genişlemesini (yeterli depolama ve üretim rezerviyle), yakıt çeşitliliğini ve altyapı gelişimini destekleyen politikaları gerektirmektedir. Yani literatürde çalışmaların yoğunlaştığı biçimiyle küresel güçler açısından; uzun vadeli politikalar, yenilenebilir kaynaklar ve hidrojen gibi enerji kaynakları dahil olmak üzere mevcut tüm kaynaklardan enerji güvenliğine yönelik artan oranlarda ihtiyaç duyulacaktır.
Enerji güvenliği, artan oranlar dahilinde belirli bir ülke veya bölge açısından kesintisiz bir ihtiyacı ifade ettiği için paradoks oluşturmaktadır. Bu yönüyle enerji arz güvenliği, enerji politikası stratejilerinin formülasyonu ile ilgili kararlarda çok önemli bir rol oynamaktadır. Pek çok ülkenin ekonomisi, ülkelerin ham petrol ve doğal gaz alım satımlarında ve/veya satışlarında kırılganlığı çok kolaylıkla hissedebilmekteler, enerji ithalatına veya enerji ihracatına bağlı olmalarından dolayı da dengeler anlık değişebilmektedir. Değişen dengeler ve enerjiye artan bağımlılık pek çok politik tartışmanın da merkezinde yer almaya başlamıştır. Enerji güvenliği kavramı artık esneklikle eşanlamlı hale gelmektedir ve sorunlara hızlı bir şekilde cevap verebilmek, iç ve dış politikada stratejiler oluşturabilmek her devletin ajandasında yer alan bir enerji sorunsalını beraberinde getirmiştir. Daha doğrusu uluslararası arenanın ana aktörü olan devletler enerji gibi konularda hızlı kararlar almak için çok yönlü bir analize de ihtiyaç duymaktadır. Bu bölüm dahilinde, artan önemi ve mücadele alanı olması itibariyle enerji güvenliği kavramsal olarak incelenecektir. Enerji ve güvenlik kavramlarının özüne ayrı ayrı değinilerek uluslararası güvenlik içerisindeki konumuna yoğunlaşılacaktır. Özellikle küresel jeopolitik açısından dış politikadaki formu, yükselen bölgesel enerji güvenliği kavramı ve uluslararası çatışmalar üzerine teoride ve pratikteki tartışmalar açıklayıcı bir şekilde özetlenecektir. Son olarak ise enerji açısından jeopolitik önemini koruyan Türkiye, sahip olduğu özellikler ve bölgesel bir aktör olarak örnek bir incelemeyi oluşturacaktır.