25Büyük Tufan Mitleri ve Atra-HasisBÜYÜK TUFAN MİTLERİ ve ATRA-HASİSÖzet: Bu çalışma, öne çıkan büyük tufan mitleri vebu mit-lerin bilinen ilk örneği olan Atra-hasis miti hakkındadır. Bilinen en eski mit olan tufan miti insanlık tarihinin önem arz eden birkaç arketipinden birini içerir: Tanrının gazabı arketipi. Tanrının gazabı olan büyük tufan, çeşitli kültür-lere ait mitolojik anlatılarda tanrı ya da tanrılar tarafın-dan insanlığa verilen yekûn bir ceza şekli olarak yer alır. Tufan anlatılarında genellikle yozlaşan, yani ahlâkî ba-kımdan çöküşe geçen ya da tanrılara karşı suç işleyen in-san türü, tanrı ya da tanrılar tarafından topluca yok edil-mek istenir. Ancak insanlar arasından seçilmiş birkaç ki-şinin sağ kalmasına izin verilir ve bu sayede insanlık –ha-yatta kalan o kişilerin üremesi yoluyla-yeniden çoğalır. Bilinen ilk büyük tufan anlatısı, bir Babil miti olan Atra-hasismitidir. Atra-hasis, sınıflar arası çıkar çatışmasının sonucunun belli ve üst sınıfın lehine olduğu fikrinin teza-hür ettiği, bilinen ilk edebi ürünüdür. Çoğu büyük tufan anlatısının ürettiği söylem merkeziyetçi, mutlak ve tek bir otoriteye, dolayısıyla da en güçlü olana tâbi olunması ge-rektiği yönündedir. Bu bakımdan pek çok tufan anlatısı bu dünyada gücünü tanrıdan alanlardan –ya da bu söylemi üretenlerden-yana olmak gerektiği düşüncesini yayar ve bu sayede ruhban sınıfının ortaya çıkmasını ya da varlığını sürdürmesini de meşrulaştırmış olur. Buna karşılık Çin kültürüne ait büyük tufan anlatısı bilimi ve sorunlara göz-lemle, akılla, mühendislikle çözüm üretilmesini yücelt-mesi, İslâm kültürüne ait büyük tufan anlatısı da sınıfsal bir söylem içermeyişi bakımından diğer tufan anlatıların-dan farklılık gösterir. Aynı olay örgüsü çerçevesindeki bu fark, söz konusu mitlerin içinde yaşadığı toplumlar ve on-ların değer sistemleri arasındaki farklılığın iz düşümü ola-rak değerlendirilebilir.