Tarihsel Süreç İçerisinde Gelişen Malzemenin Endüstri Devrimi Sonrası Yapılara Etkisi

Creative Commons License

TAVŞAN C., ÖZEN E., TAVŞAN F.

Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, cilt.7, sa.48, ss.1890-1906, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Mimarlık, geçmişten günümüze yapıya etki eden zamanla gelişen, değişen ve yeniden üretilen bir gelenektir. Bu geleneği şekillendiren en önemli etkenlerden biri malzeme bilimi ve mühendislikteki gelişmelerdir. Endüstri Devrimine kadar yapı, malzemenin izin verdiği ölçüde şekillenebilirken, İngiltere’de başlayan Endüstri Devrimiyle birlikte yapı malzemeleri daha kolay üretilmiş ve geliştirilmiştir böylece daha karmaşık mimari formların çözümü kolaylaşmıştır. 19. yüzyılla beraber yapı dünyasına katılan beton, çimento ve Titanyum, Alüminyum gibi metaller de mimariye büyük ölçüde katkı sağlamıştır. Ardından ETFE gibi plastikler ve cam, beton ve ahşabın geliştirilmesiyle oluşturulmuş kompozitler yapı dünyasını şekillendirmiştir. Geleneksel ahşaba göre yüksek dayanıma sahip olan ve bir endüstriyel yapı malzemesi olan ahşap, işlenerek geniş açıklıkları geçebilen yangın dayanımı yüksek ve daha sağlam bir yapı malzemesi haline getirilmiştir. Doğa strüktürleri ilham alınarak ve nano teknolojiyle üretilen nano malzemeler ve bir doğa strüktürü olan bambu gibi sürdürülebilir malzemelerin yapıda kullanılmaya başlanmasıyla 21. yüzyıl mimarlığı geçmişe meydan okumuştur. Malzeme ve mühendislik alanındaki bütün bu gelişmeler, gelişmelerin ortaya çıktığı dönemde yapılan yapılar üzerinden kolayca okunabilmektedir. Bununla birlikte gelişen teknoloji ve değişen malzemelerin yanı sıra bazı geleneksel malzemelerin değerini koruduğu görülmüştür. Özellikle ekoloji ve sürdürülebilirlik kavramlarının ortaya çıkması ile doğal malzemelere endüstri devrimini izleyen süreçte bir geri dönüş yaşanmıştır. Bu çalışmada da geçmişten günümüze malzemelerdeki değişim; endüstri devrimi sonrası yapılan ve yapıldığı dönemde etki uyandırmış yapılar üzerinden tanıtılmıştır. Armağan (2011) tarafından da belirtilen malzemenin tarihsel süreci içerisinde gelişen 14 farklı yapı malzemesinin uygulandığı 10 endüstriyel yapı seçilmiştir. Sonuç olarak tarih boyunca gelişen mimarlıkta malzemenin endüstri devriminden sonra günümüzde gelmiş olduğu nokta örnekler üzerinden ortaya konulmuştur