Klâsik Türk edebiyatı, yüzyıllardan beri kullanıla kullanıla billurlaşmış kelime ve
kavramlarla meydana getirilmiş eserlerden oluşmaktadır. Bu eserler, içlerinde barındıkları binlerce kelime ve bu kelimelerin etkileşim içinde oldukları kelime kadrosu sayesinde çok zengin anlamlar tabakaları meydana getirmişlerdir. Sözü edilen bu kelime ve kavramlar, şâirler tarafından klâsik edebiyat içinde var olan edebî gelenekler dâhilinde kullanılmıştır. “Şarap” kavramı da edebiyata yön veren bu kelime kadrosu ve gelenek içinde kendine ilk sıralarda yer bulmaktadır. Şarap, İslamiyet öncesi taşıdığı ve İslamiyet sonrası yüklendiği anlamlar ve bu anlamların oluşturduğu zengin anlam tabakaları neticesinde klâsik edebiyatın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Çalışmanın öncelikli amacı şarabın hem İslamiyet öncesi hem de İslamiyet sonrası dönemde edebî muhitlerdeki durumunu açıklamaya çalışmak ve “şarap” kavramının edebiyat tarihi içindeki gelişimini kısaca anlatmaktır. Çalışma bununla birlikte şarap kavramının şiirlere nasıl ve hangi amaçla konu edildiği, nasıl farklı anlam tabakaları oluşturduğu gibi konuları da izah etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın ikinci amacı
ise şairlerin –özellikle şeyhülislam şairlerin- “şarap” ve şarap etrafında oluşan bu kavramları nasıl belirli bir gelenek dâhilinde şiirlerde kullandıklarını anlatmaya çalışmaktır. Bu izah yapılırken yaşadığı dönem içinde gazelleriyle dikkati çeken Şeyhülislam Yahyâ’nın meşhur “disünler” redifli gazeli açıklanmaya çalışılacaktır. Gazel incelenirken beyitlerin nesre çevirisi verilecek ve ardından barındırdığı edebî sanatlar gösterilmeye çalışılacaktır. Gazelle ilgili olarak yapılan açıklamalar, şarap ve şarabın şiirlerde kullanımı açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Words and concepts which are used for hundreds of years crystallized by classic Turkish
literature. These literary works create thousands of meaning from the words which are interaction
with each othher. These mentioned words used in classic literature traditionally. "Wine" in the
literature guiding the staff of this word is in the first place. Wine, carries the pre-Islamic and Islamic
meanings and these meanings are formed by post-installed as a result of the rich layers of meaning
has become an indispensable part of the classical literature. The first aim of the study is try to explain
the using of “wine” concept boht in pre-Islamic and Islamic term’s literature and literature history.
The study also try to explain briefly the “wine” concept development in the history of literature,
poetry, this concept has been the subject of how and for what purpose would be to try to explain how
to constitute different layers of meaning. Second aim of the study is try to explain how the poets-
sheikhulislam poets- use the “wine” and wine concept in their poems as a tradition. In this study
Sheikhulislam Yahyâ’s famous “disünler” rhyme ghazel try to expound. Ghazal will be interpretation
to prose and try to shown word’s relation each other. Explaination about ghazal is view something
from “wine” and wine concept perspective.