Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Katılımlı 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı , Ankara, Türkiye, 15 - 19 Nisan 2024, ss.424
Doğu Karadeniz bölgesinde önemli doğa kaynaklı afetlerden biri olan
kaya düşme vakaları can ve mal kayıplarına neden olmaktadır.
Özellikle dik ve engebeli topografyaya sahip ormanlık alan içindeki
kaynak bölgeler hem yerleşim alanlarını hem de karayolunun
güvenliğini tehdit etmektedir. Trabzon İli, Düzköy İlçesi, Taşocağı
Mahallesinde de orman arazisi içerisinde kaya düşmesi potansiyeline
sahip kaya kaynak bölgeleri mevcuttur. Taşocağı Mahallesinin kuzey
kesimindeki yamaçta bulunan sık ormanlık arazi içinde irili ufaklı
serbest ve askıda birçok riskli blok bulunmaktadır. Blokların hacimleri
0.5-110 m3 arasında değişmektedir. Bloklar bazalt kökenli olup
soğuma çatlakları ve eksfoliasyon yapıları mevcuttur. Arazi eğiminin
çok fazla olması, blokların dağınık halde bulunması, blok boyutlarının
çok büyük olması ve yerleşim alanlarının kaynak bölgenin altında
bulunması Taşocağı Mahallesini çok riskli bir yer haline getirmiştir.
Çalışma kapsamında bölgede LİDAR uçuşları yapılmış, süreksizlik
özellikleri tespit edilmiş, laboratuvar için blok numuneler alınmış,
kaynak zonlar haritalanmış, kaynak zonlar için blokların boyutları
ölçülmüş ve durumları ortaya konulmuştur. Tüm veriler temin
edildikten sonra kinematik analiz, limit denge analizleri, 2 ve 3 boyutlu
kaya düşme analizleri yapılmıştır. 2 ve 3 boyutlu kaya düşme
analizlerinde blok boyutu, blok geometrisi, orman örtüsü etkisi, alanın
jeolojisi dikkate alınmıştır. 2 boyutlu analizlerde Rocfall2, 3 boyutlu
analizlerde ise RocPro3D programı kullanılmıştır. Yapılan kaya
düşme analizleri sonucunda hareket edecek bloklara ait sıçrama
yüksekliği, çarpma hızı, çarpma enerjisi ve blokların çarptığı noktalar
ile blokların izledikleri yörüngelerin haritaları hazırlanmıştır.
Hazırlanan haritalar dikkate alınarak çelik bariyer gibi koruma
yapılarının yerleri ve enerjileri tespit edilmiştir. Önerilen çelik
bariyerlerin performansları 2 ve 3 boyutlu analizler ile test edilmiştir