BİR ÜSLUP BELİRLEYİCİSİ OLARAK YÜKLEM EKSİLTİLİ CÜMLELER


Uzun M.

JOURNAL OF THE BLACK SEA STUDIES, cilt.19, sa.75, ss.953-964, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 19 Sayı: 75
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: JOURNAL OF THE BLACK SEA STUDIES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.953-964
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sanatçının dil kullanımındaki birtakım sapmalar ve tercihleri onun üslubunu belirleyen unsurlar arasında sayılır. Bu türden, metnin üslubunun parçası olup belli bir sıklığa ulaşan kullanımların tespiti, metnin anlaşılabilmesi için de elzemdir. Üslup bilimi, belirlenmiş birtakım yöntemler çerçevesinde metinde yazara has dil kullanımı ve yapılarını tespit edip yorumlamaya çalışır. Kullanılan inceleme yöntemlerinin müşterek yanı, ses, kelime, cümle düzeyinde metne ait her unsurun bir üslup belirleyicisi olabilmesi ve üslup incelemelerinde yer almasıdır. Bu itibarla metinde yazarın tercihleri ile şekillenen cümle tipleri ve unsurlarında gerçekleşen eksiltiler, hem üslup biliminin hem de dil biliminin inceleme sahasına aittir. Bu çalışmada Nazan Bekiroğlu’nun İsimle Ateş Arasında, Cam Irmağı Taş Gemi, Lâ: Sonsuzluk Hecesi, Nar Ağacı, Mücellâ adlı eserlerinde eksiltili dil kullanımlarının bir üslup belirleyicisi olarak görünümü ve üslubuna katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır. Yüklem eksiltili cümlelerin sıklığı, kuruluş şekilleri, kazandığı işlevler tespit edilmiş ve metinlerden seçilen cümlelerle örneklendirilmiştir. İsimle Ateş Arasında, Cam Irmağı Taş Gemi, Lâ: Sonsuzluk Hecesi adlı eserlerde, standart dil kullanımının dışında bir tercih olarak gelişen yüklem eksiltili cümlelerin yazarın üslubunun inşasında belirleyici bir rol üstlendiği, Nar Ağacı ve Mücellâ’da ise bu cümle tipinden uzaklaşıldığı görülmüştür.
Deviations and preferences in the way a writer uses of language ultimately contribute to their style. They are part of the style of the text and appear in a certain degree of frequency. Thus, uncovering them is essential to understanding the text. Stylistics identifies and interprets that within the framework of several established methods. Common to all is that every element of the text -sound, word and sentence- constitute one such a stylistic determinant. One such an example are elliptic sentences. In this study, we’ve decided to look at how the Turkish writer Nazan Bekiroğlu uses elliptical sentences in her books, namely İsimle Ateş Arasında, Cam Irmağı Taş Gemi, Lâ: Sonsuzluk Hecesi, Nar Ağacı and Mücellâ. We examined how frequent they appear, what forms they take, and what functions they serve in her texts – accompanied by examples. What we’ve discovered is that in İsimle Ateş Arasında, Cam Irmağı Taş Gemi, and Lâ: Sonsuzluk Hecesi, she uses them as an alternative to standard Turkish sentence structure in order to cultivate her own literary style. On the contrary, she appears to avoid elipces all together in Nar Ağacı and Mücellâ.