6360 Sayılı Kanunun Büyükşehir Düzenlemesinin Mevcut Mahalle Muhtarlıkları Açısından Değerlendirilmesi: Akçaabat İlçesi Mahalle Muhtarlıkları Üzerine Alan Araştırması


Kavanoz S. E., Erdem N.

Çağdaş Yerel Yönetimler, cilt.32, sa.3, ss.27-51, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 32 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: Çağdaş Yerel Yönetimler
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.27-51
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye’de 2012 yılında yürürlüğe giren ve 2014 yerel seçimlerinin ardından uygulanmaya başlanan 6360 sayılı Kanun ile yerel yönetim yapısında kapsamlı bir değişiklik yaşanmıştır. Yerel yönetimlerdeki bu yeni yapılanma süreci, kırsal alanlarda da etkisini göstermiştir. Önemli değişikliklerden biri olarak, büyükşehir olan yerlerde köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış ve köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Birçok yerel yönetim birimi hukuki ve mali yapıları, görevleri ve yönetim teşkilatları bakımından dönüşüm sürecine girmiş ve yeni idari birimler/mahalleler olarak ortaya çıkmıştır. Böylece, 6360 sayılı Kanun’un doğrudan bir sonucu olarak ülkedeki mahalle sayısında ciddi bir artış yaşanmıştır. Diğer yandan, bu kanunun uygulamaya geçirilmesiyle birlikte, 6360 sayılı Kanun’dan önce mahalle statüsünde bulunan yerleşim alanları da bu dönüşüm sürecinden etkilenmiştir. Kanundan önce birer yerel yönetim birimi olarak kendi tüzel kişilikleri ile temsil edilen köy ve belde belediyeleri, bu mahalleler ile aynı statüye getirilmiş ve aynı birimlere bağlanmışlardır. Bu durum büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyelerinin hizmet alanları ve sorumlulukları ile kanundan önce bu birimlere bağlı mahalle yönetimlerinin aldıkları hizmet arasında ters yönlü bir ilişkinin oluşmasına neden olmuştur. Çalışma, 6360 sayılı Kanun’un kabul edilmesinden önce de mahalle statüsünde bulunan yerleşim yerlerinin, ilgili kanunun ardından yaşadığı değişimlerin araştırılmasını hedeflemektedir. Bu bağlamda, 2012 yılında büyükşehir belediyesine dönüştürülmesine karar verilen Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin Akçaabat ilçesinde mevcut mahalleler ölçeğinde, söz konusu mahallelerin muhtarlarıyla gerçekleştirilecek yarı yapılandırılmış görüşmeler üzerinden bir örnek çalışma yapılmıştır. 6360 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemelerin mevcut mahalle yönetimleri üzerindeki değişikliklerinin, Akçaabat İlçe Belediyesine bağlı dokuz mahalle sayısının 73’e yükselmesiyle büyük ölçüde olumsuz yönde etkilendiği görülmüştür. 6360 sayılı Kanun’un Trabzon ilinde uygulanması, muhtarlar tarafından genel olarak coğrafi koşulların elverişsizliği, mali yetersizlikler, mahalle sayısındaki artış, mahallenin aldığı hizmet, belediye ile muhtarlık ve mahalle sakini ve muhtarlık arasındaki ilişkiler bağlamında eleştirilmektedir.
Turkey has experienced extensive changes in local government structures together with Law no 6360 which entered into force in 2012 and was launched after the 2014 local elections. This new restructuring process in local governments has also affected the rural areas. As one of the major changes in metropolitan areas, the legal personality of the village and town municipalities was abolished, and they were in the neighborhood. Many local government units have entered a transformation process in terms of their legal and financial structures, duties and management organizations and have emerged as new administrative units / neighborhoods. Thus, as a direct result of Law No: 6360, there has been a significant increase in the number of neighborhoods in the country. On the other hand, with the implementation of this law, the settlements with neighborhood status prior to Law No: 6360 were also affected by this transformation process. Before the law, the villages and town municipalities which are represented by their own legal entities as local administration units, have been brought to the same status and connected to the same units with neighborhoods. This has led to a negative relationship between the service areas and responsibilities of the Metropolitan Municipalities and Metropolitan District Municipalities and the taking services of those neighborhood units before the law. The study aims to investigate the changes experienced by existing neighborhood units after the adoption of Law No: 6360. In this context, in the Akçaabat district of the Metropolitan Municipality of Trabzon, a sample study was made on the scale of existing neighborhoods with semi-structured interviews with the mukhtars of the neighborhoods. The number of neighborhoods affiliated with the Akcaabat District Municipality increased from nine to seventy-three as a result of the alterations made by Law No. 6360 to the former central neighborhood administrations. The implementation of Law No. 6360 in the province of Trabzon has been criticized by the mukhtars due to unfavorable geographical conditions, financial insufficiencies, the increase in the number of neighborhoods, the quality of service provided to the neighborhood, the relationship between the municipality and the headman, and the relationship between the residents and the headman.