Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH STUDIES, sa.7, ss.329-336, 2012 (SSCI)
Aydınlanma, bireyin kendilik değerlerini farkındalığında yaşadığı
düşünsel bir değişim sürecidir. Yaşadıklarını ve düşünsel değişiminin
sınırlarını ayırdındaki birey, öncelikle sorgulama aşaması yaşar. Kimlik
sorgulaması yaparak bilinçlenme yolunda adım atmak isteyen
aydınlanma sürecindeki birey, kendilik değerlerinin ayırıcı niteliklerini
eylemsel düzeyden düşünsel düzleme taşıma gayreti içerisine girer.
Dolayısıyla aydınlanma, bireyin kendine dönük farkındalığı olarak
açımlanabilecek bir dönüşüm niteliği kazanır.
Birey olmak, kendilik değerlerinin farkında olarak ileriye dönük
atılımlarda bulunmaktır. Bunu gerçekleştirmeyi başaran birey, ait
olduğu milletin değerler dizgesini de içselleştirir. 36 yıllık yaşamında
150 öykü ve birçok makale, broşür ile imparatorluktan milli devlete
geçiş sürecinin yaşandığı travmatik kırılma anında sağduyulu bir ses
olarak kaosu aşmaya çalışan Ömer Seyfettin metinleri bu bağlamda,
kendi olmayı seçen ve bu seçimine milli değerler ile boyut kazandıran
bireylerin öyküsünün anlatımıdır.
Diriliş yıllarının diriliş öykülerini kaleme alan yazarın eserlerinin
ana matrisi, bireyin şey’ler dünyasından kurtularak kendilik
dönüşümünü gerçekleştirmesidir. Bireysel ve toplumsal çözülmeyi
engelleme hedefindeki sanatkar, her metninde bireysel, milli ya da
evrensel boyutta kendine dönüş çağrısı yapar; kolektifin öze dönüş
olanaklarını sıralar. İçsel dönüşüm ve aydınlanma mesajlarının
metinleştiği eserler aracılığıyla zihinsel ve algısal değer halinde yeni’den
doğuş ve yalıtık sınırlamaları aşan bir söylemle aktarılır.
Bu çalışmada Ömer Seyfettin metinlerinde, aydınlanma ve milli
bilincin görünümleri tespit edilerek kurgusal düzlemde
değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: birey, millet, seçim, aydınlanma, millî bilinç.