17. Yüzyılın İkinci Yarısında Trabzon'da Toplumsal Şiddetin Bir Örneği Olarak Küfür


Usta S.

Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, cilt.47, ss.121-138, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet


İletişim, insanlar arası ilişkilerde bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyaçla ortaya

çıkan iletişimde insanlar tepkilerini, kızgınlıklarını ve nefretlerini bazen

karşı tarafı rencide edecek şekilde şiddet içeren unsurlarla göstermişlerdir.

Bu şiddet unsurlarından birisi olan küfür ve hakaret tarihi süreç içerisinde

ilkel toplumlardan günümüze kadar kullanılagelmiştir. İnsanların kutsal

değerlerini, mahremiyetini ve doğrudan şahsını hedef alan küfür ve

hakaret ifadeleri İslâm ve Osmanlı toplumunda da görülmüştür. 17.

Yüzyılın ikinci yarısında Trabzon’da da toplumsal hayatın akışı içerisinde

zaman zaman küfür ve hakarete konu olan vakalar görülmüş ve bu

durum maruz kalanlar tarafından mahkemeye taşınarak dava konusu

edilmiştir. Trabzon’da toplumsal statü bakımından bir ayrım olmaksızın

küfür kavramlarının şetm, şütum-ı galiz, itâle-i lisan şeklinde ifade

edildikleri görülmüştür. Yine domuz, köpek, erkekliği olmayan, zındık

gibi kavramların da bir hakaret olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Sözcükler: Küfür, Hakaret, Osmanlı, Kadı Mahkemeleri,

Trabzon