Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mimarlık ve Yaşam, cilt.7, sa.1, ss.179-202, 2022 (Hakemli Dergi)
Doğu karadeniz kırsalı; doğası, kırsal kültürü ve yerel imkanları çerçevesinde şekillenmiş özgün mimari örnekler barındırmaktadır. Ancak geleneksel kırsal mimari miras ve yerleşimler, kültürel mirası koruma kapsamında yetersiz ve etkisiz kalan yasalar ve düzenlemeler, yanlış politikalar, hızlı kentleşme ve altyapı yetersizlikleri yüzünden insansızlaşmakta ve yok olma sürecine girmektedir. Bölge kırsalının yaşadığı hızlı bozulma ve yok olma süreci düşünüldüğünde, geleneksel kırsal mimari örneklerinin ayrıntılı bir biçimde durumları tespit edilmeli, analizleri yapılarak kullanılabilir bilgiye dönüştürülmelidir. Çalışma kapsamında incelenen Rize İkizdere İlçesi Dereköy Köyü’nde bulunan Asım Ekşi Evi, yapı malzemesi, yapım tekniği ve tasarım özellikleriyle Doğu Karadeniz kırsal mimarisinin tipik bir örneğini oluşturmaktadır. Bölge kırsalındaki pek çok yapıda gözlenen sorunları ve hasarları barındıran konutun mevcut durum tespitine yönelik rölöve, hasar tespitine yönelik analitik rölöve çalışmaları, özgün tasarımına ilişkin restitüsyon önerisi yapılmıştır. Özgün mimari bileşenleriyle korunması ve gelecek nesillere özgün değerleriyle aktarılabilmesine yönelik ana müdahale ilkeleri belirlenerek, Asım Ekşi Evi ile günümüzde sayıları giderek azalan Doğu Karadeniz kırsal mimari örnekleri için yapılması gerekenlerin tanımlanması öngörülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Kırsal mimari, Kırsal miras, Mimari restorasyon, Geleneksel mimari,
Rize-İkizdere- Dereköy
The Eastern Black Sea countryside contains original architectural examples formed within the framework of its nature, rural culture and local opportunities. But traditional rural architectural heritage and settlements are becoming depopulated and entering the process of extinction due to laws and regulations, wrong policies, rapid urbanization and infrastructure deficiencies that are insufficient and ineffective in the scope of cultural heritage protection. Considering the rapid deterioration and extinction process experienced by the rural region, the status of traditional rural architectural examples should be determined in detail and analyzed and turned into usable information. Asim Ekşi House, located in Dereköy village of Rize Ikizdere District, examined within the scope of the study, is a typical example of eastern Black Sea rural architecture with its building materials, construction technique and design features. A survey for the current situation of the residence, which contains problems and damage observed in many 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, 61080, Trabzon Bu çalışma, birinci yazar tarafından ikinci yazar danışmanlığında tamamlanmış olan “Rize – İkizdere – Dereköy Köyü Geleneksel Konutları İncelemesi ve Asım Ekşi Konutu Restorasyon Önerisi” isimli yüksek lisans tezinden yararlanılarak hazırlanmıştır. İlgili Yazar/Corresponding author: odykmz38@gmail.com Gönderim Tarihi / Received Date: 01.06.2021 Kabul Tarihi / Accepted Date: 22.03.2022 179 Doğu Karadeniz Kırsal Mimarisi İçin Koruma Önerisi: Rize, İkizdere, Dereköy Köyü – Asım Ekşi Evi Örneği Conservation Proposal For Eastern Black Sea Rural Architecture: Rize, İkizdere, Dereköy Village-Asim Ekşi House Example structures in the rural area of the region, analytical research for damage detection, a restitution proposal for its original design was made. By defining the main principles of intervention in order to protect it with its original architectural components and transfer it to future generations with its original values, it is envisaged to define what needs to be done for the Asim Ekşi House and the examples of rural architecture of the Eastern Black Sea, whose numbers are gradually decreasing today.
Keywords: Rural architecture, rural heritage, architectural restoration, traditional
architecture, Rize-Ikizdere-Dereköy