25. Ulusal Biyoloji Kongresi, İzmir, Türkiye, 13 - 15 Temmuz 2023, ss.90
Giriş ve Amaç: Harpin, bakteri kaynaklı bir proteindir ve doğal olarak bulunur. Harpin
proteininin doğal direnç mekanizmasını tetikleme etkisi vardır ve bitkilerde direnci artırıcı
etkisi olduğu düşünülmektedir. Uygulamada kullanım kolaylığı ve en önemlisi insan sağlığı
üzerinde bilinen bir olumsuz etkisinin olmaması, hem biyomücadelede pestisitlere hem de
ürün geliştirmede kimyasallara tercih edilinirliğini artırmaktadır. Harpin proteini, Messenger®
markası altında sıklıkla kullanılmaktadır ve yurt dışından ithal edilmektedir.
Gereç ve Yöntem: Bitkinin doğal savunma mekanizmasını harekete geçiren harpin geni,
bakteriyel patojen Erwinia amylovora'dan elde edilmiştir. Triticum aestivum literatürde
ekmeklik buğday olarak bilinir. Bu çalışmada Erwinia amylovora EAKKB29 hrpN geni
klonlanmış, gen ürünü izole edilmiş ve Triticum aestivum bitkisi üzerindeki etkileri
incelenmiştir. 1200 bp’lik hrpN geni, pET-28a(+) ekspresyon vektörüne
klonlanmış, E.coli BL21'de ifade edilmiş ve kısmen saflaştırılmıştır. Kısmen saflaştırılan Harpin
proteininin (HrpN), Triticum aestivum sürgünlerinin yaprak uzunluğu, kök uzunluğu, kuru
ağırlığı ve yaş ağırlığı üzerine etkileri incelenmiştir.
Bulgular ve Sonuç: HrpN proteininin Triticum aestivum bitkisi üzerinde etkili olduğu ve en
etkili konsantrasyonunun 300 μl (4,5 μg) olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma, Harpin (HrpN)
proteinini Triticum aestivum sürgünleri üzerinde denendiği ve etkili sonuçlar verdiği ilk
çalışmadır. Uygulamada kullanım kolaylığı ve en önemlisi insan sağlığına bilinen bir olumsuz
etkisinin olmaması, ayrıca bu çalışma ve başka bitkilerle yapılan çalışmaların
sonuçları, Triticum aestivum’da hem pestisitlere karşı biyolojik müdadelede hem de ürününün
veriminin arttırılmasında, Harpin (HrpN) proteininin kimyasallara alternatif olarak
kullanılabileceğini göstermektedir.