Kütüphane Tasarımlarının Öğrencilerin Görsel Algıları Üzerindeki Etkileri: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Örneği


Elmalı Şen D., Selçuk B. S.

Türk Kütüphaneciliği, cilt.37, sa.2, ss.83-108, 2023 (ESCI) identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 37 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.24146/tk.1222569
  • Dergi Adı: Türk Kütüphaneciliği
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI), Academic Search Premier, Library and Information Science Abstracts, Library, Information Science & Technology Abstracts (LISTA), Directory of Open Access Journals, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.83-108
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Günümüzde kütüphaneler ders çalışma, kitap okuma, ortak çalışma yürütme gibi gereksinimlere karşılık vermesinin yanı sıra gelişen teknolojik ilerlemeler ile birlikte kullanıcıyı araştırmaya ve çalışmaya teşvik eden, kullanıcıda estetik tatmin sağlayan ve kütüphane farkındalığı yaratan mekânlara dönüşmüştür. Bu bağlamda çalışmanın amacı 2000 yılı sonrası yapılmış kütüphanelerin kullanıcı tarafından görsel olarak nasıl algılandığını belirlemek ve bundan sonra tasarlanacak kütüphaneler için bir tasarım bilgisi oluşturmaktır. Yöntem: Çalışmada literatür taraması yapılarak örnekler belirlenmiştir. Ardından 50 tıp öğrencisi ile kütüphanelerin görsel algısı üzerine tercihler ve anlamsal farklılaşım ölçeği içeren bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler frekanslar ve anlamsal farklılaşım grafikleri şeklinde analiz edilmiştir. Bulgular: Anketin somut görsel algı bileşenlerinde en çok tercih edilen kütüphaneler; biçin/form bakımından oval hatlara sahip Dine Koleji Kütüphanesi, ölçü/oran bakımından insan ölçeğinde geniş ve yüksek olan Bangkok Kütüphanesi, malzeme bakımından ahşap malzemenin kullanıldığı Nanjing Renovasyon Üniversitesi Kütüphanesi, renk bakımından Birmingham Kütüphanesi ve aydınlatma bakımından yapay ışıkla aydınlanan Doksan Kütüphanesidir. Anketin soyut görsel algı bileşenlerine göre doğal ışıkla aydınlanan, ahşap malzeme kullanılan, açık tonlara sahip kütüphanelerin ferah, aydınlık ve düzenli algılandığı; organik formlu kütüphanelerin davet edici ve ilgi çekici algılandığı; çelik ve beton malzeme kullanılan, koyu tonlara sahip, insan ölçeğinde dar ve yüksek görünen kütüphanelerin ise karanlık ve sıkışık algılandığı saptanmıştır. Sonuç: Çalışma genel olarak değerlendirildiğinde, öğrencilerin kütüphanelerde sıra dışı formları tercih etmekle birlikte biçim/formu çok önemli bulmadıkları; kütüphane tercihinde önem sıralaması olarak birbirine yakın değerlendirdikleri malzeme, renk ve aydınlatma bileşenleri açısından ahşap ya da beton gibi nispeten sıcak malzeme kullanılmış, renk uyumu sağlanmış ve doğal ya da yapay iyi aydınlatılmış kütüphaneleri tercih ettikleri; geniş ve ferah kütüphane tercihleri ile ölçü-oran bileşenini en önemli bileşen olarak gördükleri belirlenmiştir. Özgünlük: Çalışmada en önde gelen algı biçimi olan görsel algı ile kütüphanede yaratılması istenen mekânsal etkilerin neler olabileceği ve ne tür niteliklerin insanları olumlu yönde etkileyebileceği analiz edilerek kütüphane tasarımına yeni bir bakış açısı getirilmiştir. Ayrıca kütüphanelerin yalnızca kitap okuma ve ders çalışma mekânı olmaması konusunda farkındalık sağlanmıştır.
Purpose: Today, libraries have turned into places that encourage the user to research and work, provide aesthetic satisfaction and create library awareness, along with the developing technological advances, as well as responding to the needs such as studying, reading books, and conducting collaborative work. In this context, the aim of the study is to determine how the libraries built after 2000 are perceived visually by the user and to create a design information for the libraries to be designed from now on. Method: In the study, examples were determined by making a literature review. Then, a survey, including preferences and semantic diffe entiation scale, was conducted with 50 medical students on how they perceive the libraries visually. The obtained data ere analyzed in the form of frequencies and semantic diffe entiation graphs. Findings: The most preferred libraries in the concrete visual perception components of the questionnaire; Dine College Library, which has oval lines in terms of shape/form, Bangkok Library, which is large and high in human scale in terms of size/proportion, Nanjing Renovation University Library where wood is used in terms of materials. Birmingham Library in terms of color and artificially illuminated. In addition, Doksan Library in terms of lighting were preferred. As a result of the evaluation of the adjective pairs in the abstract visual perception components of the questionnaire, it was found that the libraries that are illuminated by natural light, built with wooden materials, and have light tones are perceived as spacious, bright and orderly. Libraries in which organic forms are used are perceived as inviting and interesting. It has been determined that libraries with dark tones, in which steel and concrete materials are used, appear narrow and high in human scale, are perceived as dark and cramped. In the evaluation of the abstract and concrete visual perception components of the questionnaire, the most important factor in the preference of the library was seen as high ceilings and wide interiors, while forms and facades were seen as the most unimportant factor. Implications: When the study is evaluated in general, although students prefer unusual forms in libraries, they do not find form/form very important; they prefer libraries that use relatively warm materials such as wood or concrete in terms of materials, colors and lighting components, which they evaluate as close to each other in order of importance in library preference, color harmony and natural or artificial well-lit libraries. It has been determined that they see the measure-ratio component as the most important component with wide and spacious library preferences. In addition, although libraries with dark tones in both color and lighting components are not perceived positively, they have become the first preferred libraries. It is obvious that students find dark tones aesthetic. Originality: In the study, a new perspective was brought to the library design by analyzing the spatial effects desired to be created in the library with visual perception, which is the most prominent form of perception and what kind of qualities can affect people positively. An awareness was also raised that libraries are not only places for reading books and studying.