Akademik Veri Yönetim Sistemi
BELLETEN - TURK TARIH KURUMU, cilt.86, sa.306, ss.683-716, 2022 (AHCI)
Osmanlı İmparatorluğu’nda yabancı ülke bayraklarının varlığı imparatorluğun
son döneminde yaygınlaşmıştır. Bu bayrakların sahip olduğu sembolik değerler ve
güncel gelişmeler, farklı aidiyetlere sahip bireylerin ve kurumların bayraklara yönelik
değerlendirme ve uygulamalarının farklılık göstermesine yol açmıştır. Bayrak, bireyler
için kimliklerinin ve aidiyetlerinin görsel sembolü anlamına gelirken resmi kurumların
dışında ve izinsiz kullanılması halinde yöneticilerin gözünde egemenliklerine yönelik
bir tehdidin ifadesiydi. Osmanlı coğrafyasındaki yabancı etkisinin politik ve gündelik
alanlardaki nüfuzunun 19. yüzyılla birlikte artması ve bağımsızlık hareketlerinin
yarattığı ayrılıkçı tehdit nedeniyle, devletin gözünde yabancı bayrakların varlığının
denetlenmesi ve engellenmesi hassas bir sorun haline gelmiştir. Devlet adamlarının bu
amaçla attıkları adımlar süreklilik arz eden bir arka plana sahip olmasına karşın kalıcı
çözümler üretmede başarısız olmuştur.
Arşiv belgeleri; devlet adamlarının resmi kurumlarda ve özel mülklerde, yabancı
bayrakların kullanılmasına dair belirledikleri kuralları ve denetim usullerini
yansıtmaktadır. Seyahatnameler, anılar ve gazete haberleriyse, insanların bayraklara
atfettikleri değerleri incelemeyi ve bireyin gözünden bir anlatı oluşturmayı mümkün
kılmaktadır. Araştırmada, Osmanlı İmparatorluğu’nun yabancı bayraklara yönelik politikasının hukuki metinlerin yanı sıra fiili durumun etkisiyle zaman içerisinde
değiştiği ve bu gelişmelerin sonucunda, uzun bir süre ihlal olarak engellenmeye
çalışılan bazı uygulamaların meşru kabul edildiği görülmüştür