Research and Development on Social Sciences, Roman Dorczak, Regina Lenart-Gansiniec, Christian Ruggiero, Mehmet Ali Icbay, Editör, Jagiellonian University Institute Of Public Affairs, Krakow, ss.411-416, 2018
Yolsuzluk evrensel bir sosyal olgudur. Bununla birlikte, belli toplumsal şartlar altında görülme sıklığı artabilmektedir. Bu nedenle hangi toplumsal şartlar altında artışa geçtiği önemlidir. Yolsuzluğun belli toplumlarda sürekli daha fazla görülmesi, bir derece farkıyla da olsa, diğerlerine göre daha öne çıkması incelemeye değer bir konudur. Zira derece farkı belli bir eşikten sonra mahiyet farkına dönüşebilmekte veya mahiyet farkının sonucu derece farkıyla kendini ifade edebilmektedir. Yüz yıl önce Alman Sosyolog Max Weber, Asya toplumlarını “Patrimonyal Toplum” tiplemesiyle nitelendirmiş ve bu toplumların bir özelliğinin de yolsuzluğa eğilim olduğunu iddia etmiştir. Geçen süre içerisinde bu iddianın en azından araştırılmaya değer bir iddia olduğu netlik kazanmış, bazı araştırmalar da yapılmıştır. Yolsuzluk kısaca, “Kamu gücünün özel çıkarlar için kullanılması” şeklinde açıklanmaktadır. Literatürde yolsuzluğun birçok ayrımı yapılmakta, birçok çeşidinden bahsedilmektedir. Bunlardan bazıları şöyledir: Rüşvet, Rant Sağlama, Haraç, Zimmet ve Kayırmacılıktır. Bu ve benzeri biçimleriyle Yolsuzluğun siyasi, sosyal, dini, psikolojik ve ekonomik birçok nedeni bulunabilir. Elbette bu nedenler hiçbir toplumda tek bir nedene de indirgenemez. Bununla birlikte bu çalışmada daha çok yolsuzluğun Sosyoloji’ye konu olabilecek nedenleri üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda toplumsal alışkanlıklar, toplumsal değerlerde yozlaşma (Anomi), kapalı toplum yapısı, ataerkil aile, bireyin güçsüz kalması, çocuk eğitiminde yolsuzluğun söz konusu edilmemesi ve nihayet her boyutuyla istismar, üzerinde durulacak başlıca toplumsal nedenlerden bazılarıdır.
Anahtar Kelimeler: Yolsuzluk, Asya Toplumları, Toplumsal Sebepler,
Corruption is a global social phenomenon, yet it can be observed more frequently under certain social conditions. Thus, explaining such conditions in a given society and why corruption is more common in one society compared to another matters for social inquiry. German sociologist Max Weber described Asian societies a hundred years ago with the typology of “Patrimonial Society” and he asserted that one of the characteristics of these societies was the tendency to corruption. In time, it became clear that this claim is worthy for investigation and there has been some research in this regards. Corruption, in brief, is defined as “use of public power for individual interests”. In the literature various types of corruption has been identified as bribe, getting unearned income, tribute, embezzlement and nepotism. Such varieties of corruption can be related to different political, social, religious, psychological and economic reasons. These reasons cannot be reduced to a single explanation in any country. In this study, emphasis will be on the sociological explanation of the reasons of corruption. Within this context, social customs, degeneration in social values, closed social structure, patriarchal family, weakness of individual, absence of corruption as a subject in child education and at last abuse in all dimensions will be discussed.
Key Words: Corruption, Asian Societies, Social Motives