Akademik Veri Yönetim Sistemi
Karadeniz İncelemeleri Dergisi, cilt.19, sa.39, ss.11-46, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma, 16. yüzyıl ortalarından 17. yüzyıl sonuna kadar Trabzon’da yaşanan din değiştirme (ihtida) vakalarını, kişi isimleri üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda bahsi geçen yüzyıllara ait defterlerden belirli bir bölümü örneklem olarak seçilmiştir. Bu defterlerden elde edilen veriler ışığında, İslam’a geçen bireylerin kimliklerini nasıl yeniden inşa ettikleri ve yeni toplum düzenine nasıl uyum sağladıkları araştırılmaktadır. Çalışmanın temel hedefi, ihtida süreçlerinde isim seçiminin ve kültürel adaptasyonun nasıl bir rol oynadığını ortaya koymak, bireysel tercihlerin hangi sosyal ve hukukî dinamikler içinde şekillendiğini analiz etmektir. Ayrıca araştırmada, şer‘iyye sicilleri aracılığıyla din değiştirme olgusunun mekânsal ve demografik boyutları da incelenmiş; kimlik dönüşümünün sadece dinî bir tercih değil, aynı zamanda toplumsal bir strateji olarak nasıl işlediği anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada yöntem olarak antroponimik analiz ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) destekli mekânsal çözümlemeler bir arada kullanılmıştır. Bu yaklaşım, ihtida olgusunu hem birey hem de toplum ölçeğinde çok boyutlu olarak değerlendirme imkânı sunmaktadır.