Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.9, sa.16, ss.229-248, 2017 (Hakemli Dergi)
Türkiye ekonomisi açısından özellikle de son 5 yıllık süreçte, yüksek cari denge açıklarının
verilmesi ve bu gelişmeler sonucunda ekonomi gündemine gelen kırılganlıklar, dış dengeyi,
makroekonomik istikrarı sağlamaya dönük politikaların merkezine oturtmuştur. Dolayısıyla da cari
işlemler dengesine dair sağlıklı bir politika tasarımının geliştirilebilmesi için öncelikli olarak, herhangi bir
dönemdeki cari açığın ne kadarının konjonktürel (çevrimsel) ne kadarının yapısal bir sorun kökenli
olduğuna dair soruların yanıtlanması gerekmektedir.
Bir diğer tartışma ise, cari açığın nedenleri ve açığın finansman kalitesi üzerine
yoğunlaşmaktadır. Pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke gibi Türkiye de, bir ölçüde yüksek yatırım
malı ithalatına bağlı olarak kaydettiği pozitif ekonomik büyüme sonucu cari denge açığı vermektedir ve
bu trend cari açığın yüksek olduğu dönemlerde nispeten yüksek bir büyüme hızı ve cari açığın düşük
olduğu dönemlerde ise nispeten düşük bir büyüme hızı şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Finansman
açısından da açığın kısa ya da, uzun vadeli finansman yoluyla karşılanması da ayrıca önem
kazanmaktadır.
Türkiye ekonomisinin kısa vadeli yakın tarihine bakıldığında cari dengenin çevrimsel faktörlerle
birbirine yakın hareket ettiği görülmektedir. Üretim sürecinde ithal girdilerin yoğun olarak kullanılması,
ithalatın milli gelirle aynı yönde hareket etmesine ve dolayısıyla cari dengenin büyümeye duyarlılığının
yüksek olmasına neden olmaktadır.
Cari dengeye yönelik bir politika tasarlanırken belli başlı bazı sorulara cevap bulunması
önemlidir: Herhangi bir dönemdeki cari denge açıklarının ne kadarlık bir kısmı konjonktürel unsurlara
bağlıdır ya da, cari açığın oluşmasında iç talep, dış talep ve yurt içi ve yurt dışı fiyatların rolü nedir gibi?
Bu çalışma, söz konusu soruların yanıtlanmasına katkıda bulunmak ve Türkiye’de cari işlemler dengesi
dinamiklerine dair tartışmaların sağlıklı bir zemine oturtulmasına katkı sağlamak amacıyla cari dengenin
çevrimsel ve yapısal bileşenleri değerlendirilmektedir
In terms of Turkey's economy last 5 years, especially giving of the high current account deficit
and fragilities that occurs in the result of these developments, have placed external balance into the center
of politics has turned to provide macroeconomic stability.Therfore to develop a reliable politic plan about
current account primarily, questions about how much of current account deficit in any period
countercylical and how much of it’ s problems are structural are have to be answered.
Another discussion focuses on causes of current deficit and its finance qualification. As in every
developed and developing countries, Turkey gives current deficit too because of the positive economic
growth depending on high investment good importing This trend emerges as a higher growth rate when
current deficit is high and as a lower growth rate when current deficit is low. In terms of financing, it is
important to answer the deficit through short or long term financing.
The Turkish economy, the short-term near, considering the history of the move of the current
account balance cyclical factors, it is observed that close to each other. To the intensive use of imported inputs in the production process, imports national income move in the same direction, and hence the
sensitivity to the growth of the current account balance is high.
When designing a policy for the current account balance it is important that you be present to
answer certain questions: Cyclical deficits current account balance in any period depends on how much of
a part, or the current account deficit in the formation of domestic demand and external demand and what
is the role of domestic and international prices. This study is to contribute to answering the
aforementioned questions about the dynamics of the current account balance in Turkey and built on the
ground in order to contribute to a healthy discussion of cyclical and structural components of the current
account balance are evaluated.