Siverek Mebusu Mustafa Lütfi (Azer) Bey ve TBMM'deki Faaliyetleri

Üçüncü U.

HİSTORY STUDİES, cilt.10, sa.5, ss.241-267, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2018
  • Dergi Adı: HİSTORY STUDİES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.241-267
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Birinci Dönem TBMM, Türk Parlamento hayatının belki de en önemli Meclisidir. Çok değişik
mesleklere, yaş gruplarına ve siyasi düşüncelere sahip bu Meclis, adeta Türkiye’nin bir özeti gibiydi.
Birinci Dönem TBMM’deki mebuslarından biri de 1878’de Azerbaycan’ın Şirvan-Semahı
kasabasında doğmuş olan Mustafa Lütfi Bey’dir. Gerek Azerbaycan gerekse Türkiye’nin bağımsızlık
mücadelesinde önemli rol oynamıştır. Siverek İdadisinde müdür iken TBMM’ye Siverek’ten mebus
seçilmiştir.
Mecliste oldukça faal olan Mustafa Lütfi Bey, Siverek’i ve Urfa’yı başarıyla temsil etmiştir. Millî
Eğitim ve Dışişleri Komisyonlarında çalışmış, çok sayıda konuşma yapmış ve değişik takrirler
sunmuştur. Yasama görevi bitince öğretmenlik mesleğine dönmüş, 1 Nisan 1932 tarihinde emekli
olmuştur. Emeklik hayatını 14 Ağustos 1939’da ölene kadar Urfa'da geçirmiştir.
Bu çalışmada Birinci Dönem TBMM açık ve gizli celse toplantı tutanakları kullanılarak Mustafa Lütfi
Bey’in biyografisi, Birinci Dönem TBMM’deki faaliyetleri ve düşüncelerinin izi sürülecektir.

The First Term TBMM (Turkish Grand National Assembly) is perhaps the most important
Assembly of the Turkish parliamentary life. This Assembly seemed like a summary of Turkey with its
many different professions, age groups and political considerations. Mustafa Lütfi Bey, who was born
in 1878 in Şirvan-Semahi village of Azerbaijan, was one of the deputies of the First Term TBMM. He
played an important role in the struggle for independence of Azerbaijan and Turkey. While he was the
head of the Siverek İdadi (High School), he was elected to the TBMM from Siverek.
Mustafa Lütfi Bey, who is very active in the parliament, successfully represented Siverek and Urfa.
He worked in the National Education and Foreign Affairs Commissions, made many speeches and
submitted different types of motions. He returned to teaching profession when his legislative task was
over, and retired on 1 April 1932. He spent his retirement life in Urfa until his death on August 14,
1939.
This study traces Mustafa Lütfi Bey’s biography, activities and thoughts in the First Term TBMM by
utilizing the minutes (both open and off-the-record) of the first Turkish Grand National Assembly