Akademik Veri Yönetim Sistemi
Stratejik ve Sosyal Araltırmalar Dergisi, cilt.7, sa.Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı, ss.1-23, 2023 (Hakemli Dergi)
Akbaba, Türk Milli Mücadelesi yıllarından 1977’lere kadar dönemine ayna tutmayı başarabilmiş bir mizah gazetesidir. Gazetenin uzun yıllar varlığını sürdürebilmesinin en önemli sırrı yetenekli ve tecrübeli yayın kadrosu ile sahibi Yusuf Ziya Bey’in farklı dönemlerde siyasal erklerle iyi ilişkiler kurabilmesi ve onlardan destek bulmayı başarabilmesidir.
Akbaba, Türkiye’de cumhuriyetin ilanı sürecini yakından takip etmiştir. Başyazılar, köşe yazıları, kurgu diyalogları, mülakatlar ve şiirler ile mizahi perspektiften cumhuriyetin ilanı sürecini kamuoyuna taşımıştır. Akbaba, cumhuriyetin ilanını desteklemiştir ve cumhuriyetin o an için uygulanacak en iyi rejim olduğunu ve içselleştirilmesi gerektiği fikrini savunmuştur. Cumhuriyetin ilan usulüne karşı çıkanları başlangıçta önemsememişse de bir süre sonra eleştirmiştir. Cumhuriyeti hararetle destekleyen İttihatçıları ise samimi bulmamış, onları kendi çıkarları için cumhuriyeti kullanmaya çalışmakla suçlamıştır. Meşrutiyet denemesinin İttihatçıların keyfi uygulamalarıyla başarısız olduğunu sıklıkla vurgulayarak aynı hataların tekrar edilmemesi gerektiğine dikkat çekmiştir. Cumhuriyet’in en güçlü dayanağının Mustafa Kemal Paşa önderliğinde, vatan ve millet olduğu ve yeni rejimin güçlendirilerek, yaşatılarak geleceğe taşınması halinde Türkiye Cumhuriyeti’nin istikbalinden herkesin emin olabileceği düşüncesini savunmuştur.
Bu çalışmada öncelikle Akbaba gazetesinin kuruluşundan kapanışına kadarki gelişim evresi ortaya konmuştur. Ardından cumhuriyetin ilanının Akbaba’daki yansımaları dönemin genel ruhu etrafında incelenmiştir.
Akbaba was a humor magazine that managed to mirror its period from the years of the Turkish National
Struggle to 1977. The most important secret of the magazine’s existence for many years is that Yusuf Ziya, the owner
of the newspaper, with his talented and experienced editorial staff, was able to maintain good relations with the political
powers and to find support from them.
Akbaba closely followed the proclamation of the republic in Türkiye. The magazine brought the proclamation process
of the republic to the public from a humorous perspective with editorials, columns, fictional dialogues, interviews and
poems. Akbaba supported the proclamation of the republic and defended the idea that the republic was the best regime
to be implemented for the moment and should be internalized. Although the magazine initially ignored those whoopposed the proclamation procedure of the Republic, it criticized them after a while. On the other hand, it did not find
the Unionists, who enthusiastically supported the Republic, sincere and accused them of trying to use the republic for
their own interests. Akbaba emphasized that the constitutional test failed with the arbitrary practices of the Unionists,
and drew attention to the fact that the same mistakes should not be repeated. The magazine defended the idea that the
strongest support of the republic was the homeland and nation under the leadership of Mustafa Kemal Pasha and that
everyone can be sure of the future of the Republic of Türkiye, if the Republic is strengthened, kept alive and carried to
the future.
In this study, first of all, the development phase of Akbaba magazine from its foundation to its closure was revealed.
Then, the reflections of the proclamation of the republic on Akbaba were examined.