in: Hüseyin Yurttaş Armağan Kitabı, ÖZKAN HALDUN,KÖŞKLÜ ZERRİN, Editor, Fenomen Yayıncılık, Erzurum, pp.385-407, 2024
Hatay was one of the most deeply hurt provinces in Türkiye by the February 2023 Maraş earthquakes. The earthquakes caused heavy damage in Antioch, the historical capital of the province. The cultural assets of the city witnessing the rich history were either totally destroyed or partially lost in ruins. The traditional houses on and around the historical Kurtuluş Boulevard, owned by Mustafa Kırk and İsmail Solak were also destroyed by the earthquakes. These houses were to go under restoration before the earthquakes as they were regarded as invaluable cultural assets with other traditional houses in their vicinity reflecting the traditional architectural identity of the ancient city. Although they had been altered from their original state due to interventions in recent times, they still this sense, these houses have been investigated for their plans, architectural and ornamental features in this study. Drafts, sketches and pictures of the restoration projects were used in this study in order to interpret the artistic and architectural styles of the past century. This study therefore suggests that comparing the results of our survey with the features of other similar houses of the city will contribute to the rehabilitation works of the earthquake hit province. Additionally, by adding these works, which our history has bequeathed to us but which we have failed to preserve, to the literature of Art History and architecture, the aim is to ensure that future generations are informed about our past.
6 Şubat 2023’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremden en çok etkilenen illerimizden biri de Hatay’dır. İlin merkez ilçesi olan Antakya’da da ağır kayıplara sebep olan deprem, tarihimizin tanığı olan kültür mirasımıza da zarar vermiş, pek çok eser ya ağır hasar almış ya da yıkılmıştır. Antik dönemden günümüze kadar önemini koruyan Kurtuluş Caddesi’nde bulunan Mustafa Kırk ve aynı caddeye açılan sokakta bulunan İsmail Solak’a ait evlerde bu deprem ile yıkılan evler arasındadır. Deprem öncesinde restorasyonu planlanan bu evler, çevresinde bulunan diğer önemli evlerle beraber Antakya’nın geleneksel dokusunu yansıtmaları açısından oldukça kıymetli eserlerimiz arasındaydı. Geç dönemde yapılan müdahalelerle özgün durumundan uzaklaştırılmış olsa da Antakya’da geleneksel konut mimarisinin en önemli bileşeni olan avlu ve avlu etrafında gelişen diğer yaşam birimleriyle mimariye kazandırıldıkları için bu makalenin konusu edilmiş, plan, mimari ve süsleme özellikleri açısından irdelenmiştir. Restorasyon projesi için yapılan çizimlerin ve çekilen son fotoğraflarının kullanıldığı bu çalışmada, kentte yaklaşık bir yüzyıl öncesinde gerçekleştirilmiş olan mimarinin ve sanatın okumalarını yapmak amaçlanmıştır. Bölgenin bilgilerine ulaşılabilen diğer evleri ile benzer ve farklı yönleri açısından değerlendirilerek, kenti ayağa kaldıracak yenileme çalışmalarına katkı sunacağı ön görülmüştür. Bununla beraber tarihimizin bize armağan ettiği ama koruyamadığımız bu eserleri Sanat Tarihi ve mimari literatürüne kazandırarak gelecek nesillerin geçmişimizden haberdar olması hedeflenmiştir.