Kentlerdeki Kayıp Mekanların Kentsel Tarım ile Geri Kazandırılması: İstanbul-Ayvansaray Mahallesi Örneği

8. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, Konya, Türkiye, 2 - 04 Aralık 2021, ss.375-400

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Konya
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.375-400
Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kentler temel gereksinimleri doğrultusunda sürekli değişen ve dönüşen canlı organizmalardır. Bu değişim ve dönüşüm sürecinde önemli bir etki ortaya koyan sanayileşme ile kentsel alan biçim, yoğunluk ve işlevsel olarak ciddi farklılaşmalar yaşamıştır. Bu etki ile değişen kentlerde yapısal bozulma, işlevselliğini kaybetme ya da her ikisini birden yitiren ve ‘kayıp mekân’ olarak nitelendirilen alanlar ortaya çıkmıştır. Kayıp mekanlar, nüfusun doygunluğa ulaşması ve yapılaşmanın artması ile açık alan oluşturmak için mekân ihtiyacının karşılanamadığı kentlerde olumlu mekânsal dönüşüm alanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma kapsamında kentlerde atıl bir şekilde var olan kayıp mekanların; pandemi, deprem vb. doğal afetler sırasında ve değişen dünya ile ilerleyen süreçlerde bir kriz haline geleceği öngörülen gıda temini için kent içerisinde üretim alanlarına dönüştürülmesinde nasıl bir mekansal yaklaşım geliştirilmesi gerektiği tartışılmıştır. Kentsel alan içerisindeki kayıp mekanların potansiyellerin ortaya konması ve kent yaşamına dahil edilmeleri büyük önem taşımaktadır. Kayıp mekanların kentsel tarım ile geri kazandırılmasına yönelik ortaya konan bu çalışmada Ayvansaray Mahallesi’nin seçilmesinde, mahalle içerisinde geçmişte bostan kültürünün varlığının tespit edilmesi ve günümüzde de bu kültürün izlerinin yer yer alan içerisinde var olması etkili olmuştur. Bu kapsamda Ayvansaray Mahallesi’nde gerçekleştirilen çalışmada mahallenin mekânsal karakterini tespit etmeye yönelik analizlere ek olarak morfolojik yapısında geçmişten günümüze yaşanan değişim tespit edilerek bostan kültünün hangi dönemlerde var olduğu ve sonrasında bu kültürün yerini hangi atıl mekanlara bıraktığı ortaya konmuştur. Kent içerisinde atıl kalan veya erişilebilirlik sorunu olan 'kayıp mekanlar', aynı zamanda kentlerin değerli arazi parçaları üzerinde yer almaları nedeniyle geri kazanılması gereken mekanlardır. Bu çalışmanın sonucunda kent içerisinde yer alan kayıp mekanların kentsel tarım ile geri kazandırılması için yeni tasarım yaklaşımları ve bu yaklaşımlara uygun şehircilik akımları ortaya konacaktır.