Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, cilt.36, sa.1, ss.161-182, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu makale, Tanzimat ve Servet-i Fünûn dönemi Türk romanlarında modernleşme sürecinin maddi kültür unsurları aracılığıyla temsilini incelemektedir. Pierre Bourdieu’nün habitus, alan ve kültürel sermaye kavramları çerçevesinde, ev içi eşyalar ile kıyafetlerin sosyal kimlik, statü ve zevk gösterimi bakımından nasıl anlam kazandığı analiz edilmektedir. Tanzimat dönemi romanları, Batılılaşma evresinde toplumsal değerlerin ve bireysel alışkanlıkların değişimini vurgularken Servet-i Fünûn romanları bu unsurları estetik bir arayışla birleştirerek Batılı yaşam tarzının simgeleri olarak sunar. Makalede, Batılılaşma sürecinin birey ve toplum düzeyindeki etkileri, edebî karakterlerin maddi dünyaları üzerinden incelenmekte ve sınıfsal ayrımların roman kurgularına nasıl yansıdığı tartışılmaktadır. Özellikle ev içi eşya ve kıyafet seçimlerinin sosyal statü ve kültürel kapitalin dışa vurumu olarak rol oynadığı gösterilmektedir. Çalışma, Osmanlı-Türk modernleşmesinin hem toplumsal hem de bireysel kimlikler üzerindeki etkisini, maddi kültürün sembolik anlamlarını çözümleyerek ele almaktadır. Sonuç olarak Tanzimat ve Servet-i Fünûn romanlarının maddi kültürü bir temsil alanı şeklinde kullandığı ve modernleşme sürecindeki kültürel gerilimleri edebî bir bağlamda işlediği sonucuna ulaşılmıştır.
This article examines the representation of modernization in Turkish novels from the Tanzimat and Servet-i Fünûn periods through elements of material culture. The analysis examines how domestic furniture and clothing are essential indicators of social identity, status, and taste within Pierre Bourdieu’s concepts of habitus, field, and cultural capital. While the Tanzimat-era novels emphasize the transformation of social values and individual habits during modernization, the Serveti Fünûn novels combine these elements with an aesthetic aspiration and present them as symbols of a Western lifestyle. The study examines the effects of Westernization on both an individual and a societal level through the material worlds of the literary characters. It discusses how class differences are reflected in the narrative structures. The role of household furniture and clothing as an expression of social status and cultural capital is particularly emphasized. This study addresses the impact of Ottoman Turkish modernization on social and individual identities by analyzing the symbolic meanings of material culture. The findings suggest that the novels Tanzimat and Servet-i Fünûn utilize material culture as a representational sphere, processing the cultural tensions of modernization within a literary framework.