Akademik Veri Yönetim Sistemi
15TH INTERNATIONAL "BAŞKENT" CONGRESS ON SOCIAL, HUMANITIES, ADMINISTRATIVE, AND EDUCATIONAL SCIENCES, Ankara, Türkiye, 15 - 17 Mayıs 2025, ss.1839-1846, (Tam Metin Bildiri)
Bu çalışma, ulusötesi şirketlerin vergi planlama stratejilerinin devletlerin mali egemenliği üzerindeki etkisini hem maliye hem de uluslararası ilişkiler perspektifinden disiplinlerarası bir yaklaşımla incelemektedir. Küreselleşme süreciyle birlikte sermaye hareketliliği artarken, çok uluslu şirketler vergi cennetleri, transfer fiyatlandırması ve kâr kaydırma gibi yöntemlerle ulusal vergi sistemlerini aşındırmakta; bu durum, kamu maliyesinde ciddi gelir kayıplarına ve vergi adaletsizliğine yol açmaktadır. Vergi politikaları artık yalnızca iç politika enstrümanı değil, aynı zamanda devletler arası diplomatik müzakerelerin bir parçasıdır. OECD ve G20 gibi uluslararası platformlarda geliştirilen çok taraflı girişimler, vergi alanında küresel yönetişim yapılarının oluşmasına katkı sağlamakla birlikte, bu süreçte egemenliğin nasıl yeniden tanımlandığı da tartışmalıdır. Çalışma, klasik Westphalia modeliyle özdeşleşen mutlak egemenlik anlayışının, piyasa aktörleri ve çok taraflı normlar karşısında esnek ve müzakereye açık bir yapıya dönüştüğünü savunmaktadır. Sonuç olarak, vergi egemenliğinde yaşanan dönüşümün bir erozyon değil, devletlerin bu yeni küresel düzene adaptasyonuyla biçimlenen bir evrim olduğu öne sürülmektedir. Bu kapsamda ulusal reformlar, uluslararası işbirliği mekanizmaları ve normatif çerçeve güçlendirmeleri önerilmektedir.
This paper examines the impact of transnational corporations’ tax planning strategies on state fiscal sovereignty through an interdisciplinary lens, combining insights from public finance and international relations. In the era of globalization, increased capital mobility has enabled multinational companies to exploit tax havens, transfer pricing, and profit shifting schemes, leading to substantial public revenue losses and growing tax injustice. Tax policy has evolved beyond a domestic instrument and now constitutes a key component of diplomatic negotiations among states. Multilateral initiatives developed under the auspices of the OECD and G20 have contributed to the emergence of global tax governance structures; however, the redefinition of sovereignty within these mechanisms remains a contested issue. The study argues that the classical Westphalian notion of absolute sovereignty is undergoing a transformation toward a more flexible and negotiable form, influenced by market actors and international norms. Ultimately, the paper contends that this transformation does not signify the erosion of tax sovereignty, but rather its evolution in response to a complex and interconnected global order. In this context, national reforms, deeper international cooperation, and stronger normative frameworks are proposed as necessary responses to protect fiscal autonomy.