Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Deniz Bilimleri Konferansı 2016, Ankara, Türkiye, 31 Mayıs - 03 Haziran 2016, ss.249-250
Seksenli yıllara kadar Karadeniz’deki fitoplanktonun mevsimsel dinamiği diatomların sorumlu olduğu ilkbahar
bloomu ve kokkolitofor Emiliania huxleyi ve dinoflagellatların sorumlu olduğu sonbahar bloomundan oluşan bir
yapıya sahipken, 80 sonrası ekosistemde meydana gelen dramatik değişmeler sonucu klasik kurallara uymayan
beklenmedik yaz patlamaları da rapor edilmiştir. Ekosistemde meydana gelen değişimler fitoplankton biyomas ve
tür kompozisyonunda önemli değişimlere neden olmuştur.Ekosistemde meydana gelen bu değişmeleri ortaya
koyabilmek adına, Güney Doğu Karadeniz (Hopa-Giresun) ekosisteminde belirlenen istasyonlarda (Giresun,
Trabzon, Çamburnu, Pazar ve Kemalpaşa), 113Y189 nolu TÜBİTAK projesi kapsamında gerçekleştirilen deniz
seferlerinde ilkbahar (Mayıs 2015), yaz (Ağustos 2015) ve sonbahar (Kasım 2015) dönemlerine ait fitoplankton
boy gruplarının (pikoplankton, <0,2-2μm; nanoplankton, 2-10 μm; mikroplankton, >10 μm) alansal ve zamansal
dağılımı HPLC pigment analizi ile incelenmiştir.
Bu amaç için deniz suyu örnekleri (her derinlikten 1 litre) SBE32 roset sampler ile fotik bölge içerisinden yüzey,
10, 20, 30 ve 40 m’den alınmıştır. Alınan deniz suyu örnekleri düşük vakum altına 47 mm çaplı GF/F filtrelerden
süzülerek analiz aşamasına kadar ‘cryovial’lere konularak sıvı azot içerisinde (-196?C) muhafaza edilmiştir.
HPLC analizleri sonucunda fitoplankton boy gruplarının toplam fitoplankton biyokütlesine yaptığı katkı
pikoplankton, nanoplankton ve mikroplankton için sırası ile %2-71; %1-66 ve %8-91 arasında değişim
göstermiştir. Mevsimsel olarak bir değerlendirme yapıldığında ilkbahar döneminde bariz bir şekilde yüksek olan
mikroplankton katkı oranlarının yaz mevsiminde azalarak yerini pikoplanktona bıraktığı ve sonbahar mevsiminde
ise tekrar artış gösterdiği tespit edilmiştir. Bölgede en fazla katkı yapan ikinci grup pikoplankton olurken termoklin
tabakasının daha da belirginleştiği yaz mevsiminde ve özellikle yüzey sularında daha baskın hale gelmişlerdir.
Nanoplankton ise en az katkı yapan grup olarak dikkat çekerken ilkbahar mevsimi hariç katkı oranı genel olarak
%30 seviyelerinin altında kalmıştır. İstasyonlar açısından bir değerlendirme yapıldığında ise kıyı istasyonların (2
ve 8 mil) katkı oranlarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Elde edilen sonuçlar, Karadeniz için alışılagelmiş olan mevsimsel bloom karakteristiklerinin değiştiğini ve
sistemin özellikle yaz dönemlerinde daha küçük gruplar (pikoplankton) tarafından kontrol edildiğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Karadeniz, fitoplankton, HPLC, boy grupları, pigment
Until 1980s, a spring bloom of diatoms and an autumn bloom of the coccolithophoreEmiliania huxleyiand
dinoflagellates characterize the seasonal cycle of phytoplankton in the Black Sea. After 1980s, additional unusual
summer blooms have been reported due to dramatic changes in ecosystem. Changes in the ecosystem resulted in
substantial alterations in phytoplankton biomass and species composition. In order to reveal the changes in the
ecosystem, within the TUBITAK project of 113Y189, spatial and temporal distribution of phytoplankton size
classes (picoplankton, <0.2-2μm; nanoplankton, 2-10 μm; mikroplankton, >10 μm) derived from pigment analysis
in spring (May 2015), summer (August 2015) and autumn (November 2015) in the different stations(Giresun,
Trabzon, Camburnu, Pazar ve Kemalpasa) along the south-eastern Black Sea ecosystem were investigated.
For this purpose, seawater samples (1 liter for each depth) were taken from surface, 10 m, 20 m, 30 m and 40 m
within euphotic zone by using SBE32 Carousel rosette sampler. Obtained samples, were filtered throughout a 47-
mm diameter GF/F and stored in liquid nitrogen (-196?C) with cryo vials until analyses.
After the HPLC analyses, the contribution of phytoplankton size classes to total phytoplankton biomass varied
between 2 and 71%; 1 and 66%; 8 and 91% for picoplankton, nanoplankton and microplankton, respectively. In
terms of seasonal evaluation, the contribution of microplankton was highest in spring and decreased throughout
summer, which picoplankton were characterised with high contribution. The contribution of picoplankton
increased in autumn; however the magnitude was less than spring. The second important group in the area was
picoplankton. Its contribution increased in summer and surface waters with intense thermocline layer. The
contribution nanoplankton, represented minimum contribution, never exceed 30 % in all season except for spring.
With regards to stations, coastal stations (2 and 8 miles) had higher contribution in the area.
The results obtained from present study revealed that usual seasonal bloom timing for the Black Sea has changed
and the system is controlled by small groups (e.g. picoplankton) especially in summer periods.
Keywords: Black Sea, phytoplankton, HPLC, size classes, pigment