Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çocukların Şehri Üzerine, Çakırer Ö.Y., Küçük E., Editör, Marmara Belediyeler Birliği, İstanbul, ss.49-65, 2014
Günümüzde plansız yerleşimler ve yapılı çevredeki olumsuzluklar gün geçtikçe artmaktadır. Üst ölçekte yaşanılan çevrede, alt ölçekte ise yaşanılan sokakta insanı rahatsız edebilecek tüm negatif unsurlar zamanla yaşamda kendine yer bulan öğelere dönüşürler. Bunlara fazla kat sayısı, aşırı yakın mesafeli yapılaşmalar, nefes alamayan ve soluklanma yeri olmayan sokak türleri örnek olarak gösterilebilir.
Bu tür çevrelerde yetişkinlerle birlikte çocuklar da yaşamaktadırlar. Çocukların gereksinimlerinin başında oyun gereksinimi gelir. Çünkü çocuk için oyun, sosyalleşmenin ilk adımlarını attığı, fiziksel ve ruhsal gelişimini destekleyen önemli bir parçasıdır. Fakat sözü edilen yapılı çevredeki olumsuzluklar nedeniyle çocukların bu gereksinimi adeta yok sayılmaya başlanmıştır. Günümüzde her tür yaşam alanında, özellikle siteler dışında yaşayan çocuklar için oyun kelimesi kimi zaman bir tablet ekranı, kimi zaman bir cep telefonu uygulamasıdır. Eskinin “sokak” olgusu yerini apartmanların ve benzer yapı türlerinin bir araya gelerek oluşturdukları tanımsız mekanlara bırakmıştır. Bu tür mekanların başarılı uygulamaları var olsa da ülke genelinde yetersiz düzeyde oldukları söylenebilir.
Yukarıda özetlenen olumsuz yapılaşmanın çocukların yaşam alanları için bir sorun olduğu varsayımından hareketle bu çalışmada “çocuk-sokak” ilişkisi sorgulanmak istenmektedir. Çalışmanın amacı; çocukların yaşadıkları mekanlar ile hayal ettikleri mekanlar arasındaki farklılıkları ve/veya benzerlikleri “sokak algısı” üzerinden sınamaktır. Yöntem olarak “görsel anketlerin” bir alt tekniği olan “resim çizimleri” tekniği kullanılmaktadır. Seçilen belirli yaş gruplarından çocuklarla iki aşamadan oluşan bir uygulama gerçekleştirilecektir. Bu uygulamada çocukların sokak ile olan ilişkisini anlamak amacıyla “sokak” kavramını “resim çizimleri” tekniği ile anlatmaları beklenmektedir. Bu uygulama ile 1. aşamada “mevcut sokak” 2. aşamada ise “yaşamak istenilen sokak” algısı sınanmakta ve uygulamadan elde edilen veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmektedir. Yapılan çalışma sonucunda “mevcut sokak” ve “yaşamak istenilen sokak” arasındaki farklılıklar ve/veya benzerliklere bakılarak çocuktaki sokak algısının anlaşılmasına çalışılmaktadır. Böylece günümüz yaşam alanlarında sokak mekanlarının iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri tartışılabilir ve üretilebilir.
Anahtar Sözcükler: Çocuk, Yapılı Çevre, Sokak, Algı, Oyun.
Today, unplanned settlements and unfavourable conditions posed by built environments grow day by day. All negative factors that would disturb people in the milieu for the upper segment and in the street for the lower segment transform into settled elements over the time. High-rise buildings, extremely close structures, and condensed streets with no breathing spaces are the typical examples.
Such spaces are populated by children as well as adults. Playing games is a requirement for children as important as snacking. Because, playing games is a crucial component of socialization where the child takes initial steps that buttress its physical and mental development. However, due to abovementioned unplanned settlements and unfavourable conditions posed by built environments, such requirement is almost ignored now. Today, in every type of habitat, especially for children living outside the residential complexes, what game means to children is sometimes a tablet screen or a mobile phone application. The classic definition of "street" is now replaced by undefined spaces irregularly populated by a mass of building blocks and other similar structures. Despite some successful exceptional examples, the whole may be argued to be inadequate throughout the country.
In this study, driven by the assumption that the above-summarized adverse settlements pose a problem for the children's habitat, the "child-street" relationship is discussed. The purpose of the study is to test the differences and/or similarities between the actual and dreamed spaces of the children based on the "perception of street". A 2-step exercise will be carried out with children of selected age groups. In this exercise, children are supposed to depict the "street" concept " through "picture drawings" in order to gain an understanding of the children-street relationship. In this exercise, "existing street" and the "dreamed street" concept are tested in step 1 and step 2 respectively, and then data obtained are evaluated by comparison. Based on the findings of the study, it is attempted to gain an understanding of the child's perception of street considering differences and/or similarities between the "existing street" and the "dreamed street" concept. Hence, solution proposals for the improvement of street spaces in today's habitats may be discussed and developed.
Keywords: Children, Built Environment, Street, Perception, Play.