Akademik Veri Yönetim Sistemi
Diğer, ss.89-94, 2020
Bir İspanyol kadınının acılarını anlatan Dolores şiiri (1936) ve Eki Cürek (İki Yürek,1939) adlı piyesiyle tanındıktan sonra 1939’da SSCB Yazarlar Birliğine kabul edilen, 1963’te girdiği Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsünü başarıyla bitiren; şiir, roman, hikâye olmak üzere 52 ayrı dile çevrilmiş toplam 34 eserin sahibi Halimat Bayramuk (1917-196), Karaçay Malkar Edebiyatı’nın en önemli yazarlarındandır. 1990 yılında yayımlanan On Dört Cıl (On Dört Yıl) romanı, Yılmaz Nevruz tarafından Türkiye Türkçesine aktarılmış ve Türkiye’de İki Kasım Bin Dokuz Yüz Kırk Üç ve Kafkaslar Ağlıyor adlarıyla yayımlanmıştır. Eser, İkinci Dünya Savaşı sürerken Karaçay Türkleri’nin Karaçay Muhtar Vilayeti’ni Ağustos 1943’de işgal eden Almanlara yardım ettikleri gerekçesiyle 2 Kasım 1943 tarihinde hayvan vagonlarına doldurulup bölgelerinden topluca Orta Asya’ya sürgüne gönderilişi ile başlar. Karaçay Türkleri’nin sürgüne yollanışlarını, on dört yıl süren sürgün yaşamlarını ve Stalin’in ölümünden sonra (1953) onun yanlış politikalarının oldukça sert biçimde eleştirildiği Nikita Kruşçev döneminde topraklarına geri dönüşlerini (1957) konu alan On Dört Cıl, tarihî sosyal nitelikli bir romandır. Kendisi de bu sürgünü bizzat yaşamış olan yazar, kitabın önsözünde edebî bir eser ortaya koymaya çalışmadığını, tehcirin halkına getirdiği felaketler hakkında yazmayı kendine borç saydığını söyler. Kadın bakış açısının romanın biçim ve içerik öğelerine etkisinin oldukça belirgin olduğu romanda bir reflektör (yansıtıcı bilinç) gibi kullanılan başkişi Gokka Majayevna ekseninde gelişen olaylarda ve kişilerin karakterizasyonunda kadınların erkeklerden daha dirençli, hayatta kalma istek ve çabalarının daha fazla, aralarındaki dayanışmanın daha güçlü olduğu, roman kişisi olarak üstlendikleri fonksiyonun daha önemli olduğu dikkati çeker.