Klasik Türk edebiyatının meşhur şairlerinden olan Hayâlî Bey,
(1500?- 1557) 16. yüzyıl şiiri denildiğinde aklımıza ilk gelen
şairlerdendir. Dönemindeki tezkirecilerden biri olan Kınalızâde Hasan
Çelebi, Hayâlî’yi “Diyâr-ı Rûmun sultânü’ş-şu’arâsı” olarak
tanıtmaktadır. Hayâlî Bey yazdığı şiirlerin yanı sıra dönemindeki diğer
şairlere olan etkisi bakımından da önemli bir şahsiyettir. Çağdaşı olan
Rahmî, Ulvî, Vahidî gibi şairler üzerinde tesiri büyüktür. Onun şiirlerine
hemen her dönemde nazireler yazılmıştır. Hayâlî Bey’in bilinen tek eseri
divanıdır. Buna rağmen Hayâlî Bey hayattayken bir divan tertip
etmemiştir. Bu sebeple ona ait olan bazı şiirler o döneme ait şiir
mecmûalarında ya da değişik divan nüshalarında bulunabilmektedir.
Bu çalışmaya konu olan gazeller de yukarıda zikredildiği gibi farklı bir
divan nüshası içinde yer almaktadır. Bu nüsha, Süleymaniye
Kütüphanesi’nde bulunan ve Hayâlî Bey Divanı’nın da içinde
bulunduğu bir divanlar mecmuasıdır. Bu nüshada yer alan gazellerin
tamamı daha önce Ali Nihat Tarlan tarafından hazırlanan Hayâlî Bey
Dîvânı’nda yer almaktadır. Yalnız çalışmaya konu olan yirmi dört gazel,
yayımlanmış olan bu divanda yer almamaktadır. Hazırlanan bu
çalışmada yer alan gazellerin Hayâlî mahlaslı başka şairlere ait olup
olmadığı konusunda kaynaklar incelenmiş, bulunan şiirler, şairin diğer
şiirleriyle karşılaştırılmış ve yapılan incelemeler neticesinde bu gazellerin
Hayâlî Bey’e ait oldukları çeşitli kanıtlarla ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Hazırlanan çalışmanın amacı Hayâlî Bey’e ait olan ve
yayımlanmamış bulunan yirmi dört gazeli edebiyat dünyasına
tanıtmaktır.
Hayâlî Bey is one of the most famous poet in the 16th century and
when we talk about 16th century poem we mention him at the first
place. One of the 16th century tazkirah writer Kınalızâde Hasan Çelebi,
mention Hayâlî Bey as “sultan of the Anatolian poets”. Hayâlî Bey is
important as a poet and his influence on the other poets of his century
is very important too. He has great effect on Rahmî, Ulvî and Vahidî. In
every century nazeerahs written to his poems. Hayâlî Bey’s only work is his “Divan”. Although this stuation Hayâlî Bey didn’t arrenge his Divan
when he was alive. Because of this, some poems which belongs to him
can be find in some different divan copy or in the poem mecmûas. The
ghazals presents in this work are in a different hand writing divan. This
divan is in Süleymaniye Library. This divan in a divans macmua. All of
the ghazals in this divan is take place in the work of Ali Nihat Tarlan’s
Hayâlî Bey Divan. Only twenty four ghazals are not in this divan. In this
study ghazals are researched. Because this ghazals could belong to
another poet appellation “Hayâlî”. Also this poems are compare with
other poems of Hayâlî Bey. After these research we try to point out that,
this ghazals are belong to Hayâlî Bey. This study includes twenty-four
poems of Hayâlî Bey, doesn’t place in the “Hayâlî Bey Dîvân” which is
publish by Ali Nihat Tarlan.