Erzurum İspir Yedigöl Köyünde Bulunan Geleneksel Evler

Creative Commons License

Köşklü Z., Örnek R. Ç.

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sa.38, ss.177-195, 2017 (Hakemli Dergi)

Özet

İspir, Erzurum il merkezine 144 km. mesafede bulunan, Doğu Anadolu ile Doğu Karadeniz Bölgesi arasında geçiş özelliği gösteren bir ilçedir. İlçe merkezine bağlı 101 köy (köyler 2014 Mahalli Seçimlerinin ardından mahalle olarak tanımlanmaktadır) ve köylere bağlı mezralarıyla oldukça geniş bir alanı kaplayan İspir’in 44 km. kuzeyinde Rize il sınırına en yakın köylerinden biri olan Yedigöl bulunmaktadır. Karadeniz Bölgesine yakınlığı, iklim ve arazi koşulları ile Doğu Anadolu Bölgesinden ayrılan Yedigöl Köyü eski çağlardan beri yerleşmelere sahne olmuştur.

“Erzurum / İspir Yedigöl Köyünde Bulunan Geleneksel Evler” konulu bu makalede, Yedigöl Köyü Kuşdili mevkiinde yer alan tescilli ya da tescilsiz evler plan, mimari ve süsleme özellikleri açısından ele alınmıştır. Yedigöl Köyü evlerinin şekillenmesinde bulunduğu coğrafi etkenler, iklim şartları, yapı malzemesi, ve geleneklerin etkili olduğu izlenmektedir.

Yedigöl Köyü evleri genel olarak alt katında tandırevi, ahır merek gibi birimlerinin, üst katında ise odaların bulunduğu sofasız, kendine özgü nitelikler taşıyan küçük boyutlu evlerdir. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu evleri arasında geçiş özelliği gösteren evler kitabelerine göre XVIII. yüzyıl sonu XIX. ve XX. yüzyıllar arasında yaptırılmıştır.

İspir which is 144 km distance to Erzurum city center is the transit county between Eastern Anatolia and Eastern Black Sea. İspir covering large area including 101 villages (villages are defined as neighborhood after 2014 local election) connected to county town and hamlets connected to villages, its 44 km above Yedigöl is located that one of the closest village to Rize provincial border. Yedigöl village is distinctive from Eastern Anatolia with its site condition, climate and closeness to Eastern Black Sea, has been witnessed to habitation since ancient times.

In this article “Traditional Houses in İspir Village of Erzurum”, registered or nonregistered houses are in Kuşdili location of Yedigöl village, are evaluated in terms of plan, architectural and decoration features. It is observed that geographical factor, climate conditions, building material and traditions are effective for shaping of Yedigöl village houses.

Yedigöl village houses are generally small houses which have specific features such as tandoor and barn located on the ground floor and rooms without anteroom on the second floor. These houses indicating transition feature between Black Sea and Eastern Anatolia, were built in end of XVIII. century XIX. and XX. century according to their inscriptions.