Antik Ari toplulukları arasında asırlarca tapınılan, güneşle ilişkilendirilmiş bir tanrı olan Mithra, Antikçağ Pagan Dinleri içerisinde en çok tapınım gören ve en geniş coğrafyalara yayılan bir inanç olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk ortaya çıkışı her ne kadar Aryan topluluklarının yaşadığı ilk coğrafya olsa da Hint ve İran topraklarında gelişimini sürdürmüştür. Mithra kronolojik olarak ilk kez MÖ 1800’lerde Hindistan’da sözlü olarak ortaya çıkan Veda metinlerinde karşımıza çıkmaktadır. Yazılı olarak ise Mithra’ya rastladığımız ilk coğrafya Anadolu’dur. MÖ 1400’lerde Hititler ile Mitanniler arasındaki bir anlaşma metninde gördüğümüz Mithra’nın köken araştırmalarında Anadolu önemli bir yere sahiptir.

Mithra’nın Akhamenidler döneminde Anadolu’da tapınım görüldüğüne dair kanıtlar bulunmaktadır. Anadolu’daki yerel inançlar, Yunan ve Roma inançlarıyla etkileşime geçerek bir yandan kendi karakteristik özelliklerini zenginleştirirken diğer yandan Anadolu’nun dinsel çeşitliliğinin artırmıştır. Mithra’nın güneş, anlaşma ve savaş tanrısı olması gittiği her coğrafyada benzer özellikteki tanrılarla özdeşleşmesini sağlamıştır. Hellenistik dönemde senkretik bir yapıya bürünen Mithra, Anadolu’da Roma’nın karşısına çıkmasıyla kendi içerisinde bazı önemli değişiklikler yaşamıştır. Savaş tanrısı olması özelliğiyle Roma askerleri arasında yaygın bir tapınım gören Mithra, Roma’da bir gizem dinine dönüşerek yer altı mağaralarına çekilmiştir.

Hristiyanlık öncesi dönem Anadolu dini tarihi içerisinde önemli bir konuma sahip olan Mithra kültüne, bu coğrafyada çok uzun bir süre tapınılmıştır. Geçmişten günümüze toplumların, kültürlerin, inançların geçişinde önemli bir konuma sahip Anadolu coğrafyası ile Mithra kültünün karşılıklı ilişkisini inceleyeceğimiz bu çalışmada; antik, nümizmatik, arkeolojik ve modern kaynaklar değerlendirilerek bir takım tespitler sunulmaya çalışılacaktır.