Akademik Veri Yönetim Sistemi
4th Engineers of Future International Student Symposium, Zonguldak, Türkiye, 7 - 08 Mayıs 2020, ss.1
Deniz yüzey sıcaklığı; moleküllerin, okyanusun en üst
katmanında ki hareketinden kaynaklanan enerjinin bir ölçüsüdür ve
değişimlerinin dünya düzenine etkisi oldukça fazladır.1980’li yıllardan önce
kıyı şeridi, gemi ve şamadıralar üzerindeki araçlardan elde edilen deniz yüzey sıcaklık
verileri 1980’lerden bu yana uydu gözlemlerinden elde edilmektedir. Sıcaklıklar,
yüzeyin yaklaşık 10 mikron altında (kızılötesi bantlar) ila 1mm (mikrodalga
bantlar) derinliğinde radyometreler kullanılarak ölçülür. Gezegenimiz güneşten
gelen enerji ile ısıtılmaktadır. Deniz Yüzey Sıcaklık değişimlerinde de Güneş
ışınlarının etkisinin oldukça fazla olduğu bilinmektedir. Düşük enlemlerde, ekvatorun
yakınında, doğrudan güneş ışığı tüm yıl boyunca yüzey sularını ısıtır. Yüksek
enlemlerde, okyanusun suları daha az güneş ışığı alır, kutuplar ekvatorun
yaptığı ısının sadece yüzde 40’ını alır.
Jeodezi, klimatoloji ve daha birçok bilim dalı için deniz
seviyesi değişimlerinin izlenmesi önem arz etmektedir. Deniz seviyesindeki artışlarının
yaklaşık %40’lık bir bölümünün artan deniz suyu sıcaklığından kaynaklı
olabileceği yapılan çalışmalarda ortaya konulmuştur. Bu çalışmada Ege denizi
deniz yüzeyi sıcaklıkları zaman serilerinin trend ve mevsimsellik analizleri
yapılmıştır.
Çalışmamızda, çeşitli tarımsal ürünlerin zamansal ve
konumsal analizi amacıyla University of Valencia, Image Processing laboratory
(IPL) tarafından geliştirilmiş DATimes “A
machine learning time series GUI toolbox for gap-filling and vegetation phenology
trends detection” yazılımı yardımıyla 1977-2017 dönemi için Ege Bölgesi aylık
deniz yüzey sıcaklık verilerinin zamana bağlı değişimleri için çeşitli
analizler yapılmıştır. İlk olarak DATimes yazılımının demo verilerine (p=1, 2,3
ve 4) farklı dereceleri eğri uydurma ve fourier analizi uygulanmıştır. Demo
verileri ve uygulanan modellerden elde edilen verilerin farkların istatistik
analizleri yapılarak uygulanan modellerin performansı değerlendirilmiştir. Daha
sonra Ege Bölgesi aylık deniz yüzey sıcaklık verilerinde trend ve mevsimsel
bileşen analizi için eğri uydurma ve fourier analizleri yapılmış ve sonuçlar
karşılaştırılmıştır. Uygulamada ayrıca MATLAB ortamında yazılan kodlarla eğri
uygurma yöntemi ile trend analizi yapılmıştır. Eğri uydurma uygulaması için her
bir eğri denkleminin katsayılarının anlamlılığı parametre anlamlılık testleri
ile test edilmiştir.