EGE BÖLGESİ DENİZ YÜZEY SICAKLIK DEĞİŞİMLERİNİN ZAMAN SERİSİ ANALİZLERİ İLE İNCELENMESİ


Creative Commons License

Aydınşakir M., Tanır Kayıkçı E., Beşel C., Belda S.

4th Engineers of Future International Student Symposium, Zonguldak, Turkey, 7 - 08 May 2020, pp.1

  • Publication Type: Conference Paper / Summary Text
  • City: Zonguldak
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.1
  • Karadeniz Technical University Affiliated: Yes

Abstract

Deniz yüzey sıcaklığı; moleküllerin, okyanusun en üst katmanında ki hareketinden kaynaklanan enerjinin bir ölçüsüdür ve değişimlerinin dünya düzenine etkisi oldukça fazladır.1980’li yıllardan önce kıyı şeridi, gemi ve şamadıralar üzerindeki araçlardan elde edilen deniz yüzey sıcaklık verileri 1980’lerden bu yana uydu gözlemlerinden elde edilmektedir. Sıcaklıklar, yüzeyin yaklaşık 10 mikron altında (kızılötesi bantlar) ila 1mm (mikrodalga bantlar) derinliğinde radyometreler kullanılarak ölçülür. Gezegenimiz güneşten gelen enerji ile ısıtılmaktadır. Deniz Yüzey Sıcaklık değişimlerinde de Güneş ışınlarının etkisinin oldukça fazla olduğu bilinmektedir. Düşük enlemlerde, ekvatorun yakınında, doğrudan güneş ışığı tüm yıl boyunca yüzey sularını ısıtır. Yüksek enlemlerde, okyanusun suları daha az güneş ışığı alır, kutuplar ekvatorun yaptığı ısının sadece yüzde 40’ını alır.

 

Jeodezi, klimatoloji ve daha birçok bilim dalı için deniz seviyesi değişimlerinin izlenmesi önem arz etmektedir. Deniz seviyesindeki artışlarının yaklaşık %40’lık bir bölümünün artan deniz suyu sıcaklığından kaynaklı olabileceği yapılan çalışmalarda ortaya konulmuştur. Bu çalışmada Ege denizi deniz yüzeyi sıcaklıkları zaman serilerinin trend ve mevsimsellik analizleri yapılmıştır.

              

Çalışmamızda, çeşitli tarımsal ürünlerin zamansal ve konumsal analizi amacıyla University of Valencia, Image Processing laboratory (IPL) tarafından geliştirilmiş DATimes “A machine learning time series GUI toolbox for gap-filling and vegetation phenology trends detection” yazılımı yardımıyla 1977-2017 dönemi için Ege Bölgesi aylık deniz yüzey sıcaklık verilerinin zamana bağlı değişimleri için çeşitli analizler yapılmıştır. İlk olarak DATimes yazılımının demo verilerine (p=1, 2,3 ve 4) farklı dereceleri eğri uydurma ve fourier analizi uygulanmıştır. Demo verileri ve uygulanan modellerden elde edilen verilerin farkların istatistik analizleri yapılarak uygulanan modellerin performansı değerlendirilmiştir. Daha sonra Ege Bölgesi aylık deniz yüzey sıcaklık verilerinde trend ve mevsimsel bileşen analizi için eğri uydurma ve fourier analizleri yapılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Uygulamada ayrıca MATLAB ortamında yazılan kodlarla eğri uygurma yöntemi ile trend analizi yapılmıştır. Eğri uydurma uygulaması için her bir eğri denkleminin katsayılarının anlamlılığı parametre anlamlılık testleri ile test edilmiştir.