19.-20. YÜZYILLARDA TÜRK-ERMENİ İLİŞKİLERİ SEMPOZYUMU, İstanbul, Türkiye, 5 - 07 Ocak 2015, ss.1-15
Amiral Mark Lambert Bristol, Paris Barış Konferansı başladıktan hemen sonra, 1919 yılı Ocak ayı sonunda İstanbul’da görevlendirildi ve kendisine aynı yılın Ağustos ayında Yüksek Komiser unvanı verildi. 1927 yılı başına kadar Türkiye’de görev yapan Amiral Bristol, ABD ile Türkiye arasındaki de facto (fiili) diplomasi döneminde ülkesinin en üst düzey temsilcisi olarak görev yaptı. Amiral Bristol İstanbul’da görev yaptığı süre içerisinde azınlıklar kendisi ile sık sık görüşerek uzun süredir Anadolu’da kurmaya niyetlendikleri devletçikleri için yardım istediler. Bristol’a başvuranların başında ABD’de etkin bir lobiye sahip olan Ermeniler gelmekteydi. Bristol tüm bu görüşmeleri detayları ile günlüğüne kaydetti ve Washington’a raporladı. Bristol göreve başladığında Ermenilerin istedikleri yerlerin başında Klikya Bölgesi geliyordu ve Ermeni tedhiş örgütleri, Fransa’nın da desteğiyle söz konusu havalideki terör eylemlerini yoğunlaştırmışlardı. Bu çalışmada Amiral Bristol’un rapor ve savaş günlüklerindeki bilgiler ışığında Ermenilerin Klikya Havalisi’ndeki faaliyetleri ve bu bölgeyi içine alan devlet kurma çalışmaları ele alınacaktır.
Soon after the beginning of Paris Peace Conference Admiral Mark Lambert Bristol was appointed to Istanbul, at the end of the January 1919 and in the same year on August he was granted with the title of High Commissioner. Admiral Bristol was charged in Turkey until 1927 and he was the highest USA Official to Turkey during de facto diplomatic relations between both countries. While Admiral Bristol was in Istanbul, Ottoman minorities applied to him and asked assistance to establish their so-called small states in Anatolia. Armenians were the first people asked help from Bristol whom had an active lobby in USA. Bristol wrote down all this meetings and reported to Washington. When Bristol arrived Istanbul, the most important part of Anatolia asked by Armenians was Cilicia and Armenian terror organizations due to help of France’s invasion continued to work on their aim. In this paper, under the information from Bristol’s reports and war diary Armenian aims to carve a small state in Cilicia and its environment will be discussed.